COVID-19 PERİTRAVMATİK SIKINTI İNDEKSİ /
Altunkaynak, Fatma
COVID-19 PERİTRAVMATİK SIKINTI İNDEKSİ / FATMA ALTUNKAYNAK; DANIŞMAN: YRD. DOÇ. DR. MANOLYA ÇALIŞIR - 92 sheets; 31 cm. Includes CD
Thesis (MSc) - Cyprus International University. Institute of Graduate Studies and Research Clinical Pschology Department
Includes bibliography (sheets 70-84)
ÖZET
Tarih boyunca insanları birçok yönden etkileyen çok sayıda salgın meydana
gelmiştir. Günümüzde COVID-19 salgınının birçok psikolojik etkisinin olması ile
beraber insanlarda stres belirtileri de saptanmıştır. Travma sırasında ve sonrasında
oluşan sıkıntıyı saptayabilmek amacı ile Qui ve diğerleri tarafından geliştirilen
“COVID-19 Peritravmatik Sıkıntı İndeksi (CPSİ)” ölçüm aracını Türkçe’ye
uyarlamak ve Türkçe formun geçerlik, güvenirlik düzeyini belirlemek amacıyla bu
çalışma yapılmıştır.
Yürütülen çalışmada geçerlik ve güvenirlik için 18 ile 60 yaşları arasında 362 kişinin
verisi kullanılmıştır. Oluşturulan Türkçe formun dil anlaşılırlığı için 60 kişiden veri
toplanmıştır. Test tekrar test analizi için ise 126 kişiye tekrar ulaşılmıştır. Çalışmaya
katılanlara Olayların Etkisi Ölçeği ve COVID-19 Peritravmatik Sıkıntı İndeksi
uygulanmıştır. CPSİ’nın Türkçe geçerlik analizleri için dil geçerliği için ileri geri
çeviri yöntemi kullanılmıştır, yapı geçerliği için; açımlayıcı faktör analizi,
doğrulayıcı faktör analizi kullanılmıştır ve kriter geçerliği için iki ölçek arasındaki
korelasyon katsayıları incelenmiştir. Güvenirlik analizleri için ise iç tutarlık katsayısı
ve test tekrar test güvenirlik analizi yapılmıştır. Ek olarak CPSİ ile belirli demografik
değişkenler arasındaki ilişkiye bakmak için t Testi ve ANOVA kullanılmıştır.
Ölçeğin geçerlik analizleri sonucunda orijinal ölçekteki 6. 21. 22. 23. ve 24.
maddeler veri setinden çıkarılmıştır. CPSİ’nin kriter geçerliğini tespit etmek için
yapılan korelasyon analizi sonucunda ölçekler arasında pozitif yönde istatistiksel
olarak anlamlı ilişki saptanmıştır. Ölçeğin Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısının alt
faktörler için 0.52 ile 0.87 arasında değiştiği görülmüştür. Toplam Cronbach Alpha
katsayısının ise 0.86 olarak yüksek derecede güvenilir olduğu saptanmıştır. Test
tekrar test güvenirliği için yapılan analizde alt boyutlar ve toplam CPSİ puanlarının
ilk test puanlarının ve son test puanlarının arasındaki korelasyon katsayısı pozitif
yönde ve anlamlı çıkmıştır. Demografik değişkenler ile COVID-19 arasındaki ilişki
incelendiğinde çalışma durumu, COVID-19 geçirme durumu, yaş, eğitim durumu ve
medeni durum değişkenleri arasında CPSİ ile anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Çalışma
bulguları literatür kapsamında tartışılmıştır ve gelecek çalışmalar için önerilerde
bulunulmuştur.
Anahtar kelimeler: COVID-19 Peritravmatik Sıkıntı İndeksi (CPSİ), geçerlik,
güvenirlik, Olayların Etkisi Ölçeği
COVID-19 (Diseases)--Dissertations, Academic
Distress (Psychology)--Dissertations, Academic
Reliability--Dissertations, Academic
COVID-19 PERİTRAVMATİK SIKINTI İNDEKSİ / FATMA ALTUNKAYNAK; DANIŞMAN: YRD. DOÇ. DR. MANOLYA ÇALIŞIR - 92 sheets; 31 cm. Includes CD
Thesis (MSc) - Cyprus International University. Institute of Graduate Studies and Research Clinical Pschology Department
Includes bibliography (sheets 70-84)
ÖZET
Tarih boyunca insanları birçok yönden etkileyen çok sayıda salgın meydana
gelmiştir. Günümüzde COVID-19 salgınının birçok psikolojik etkisinin olması ile
beraber insanlarda stres belirtileri de saptanmıştır. Travma sırasında ve sonrasında
oluşan sıkıntıyı saptayabilmek amacı ile Qui ve diğerleri tarafından geliştirilen
“COVID-19 Peritravmatik Sıkıntı İndeksi (CPSİ)” ölçüm aracını Türkçe’ye
uyarlamak ve Türkçe formun geçerlik, güvenirlik düzeyini belirlemek amacıyla bu
çalışma yapılmıştır.
Yürütülen çalışmada geçerlik ve güvenirlik için 18 ile 60 yaşları arasında 362 kişinin
verisi kullanılmıştır. Oluşturulan Türkçe formun dil anlaşılırlığı için 60 kişiden veri
toplanmıştır. Test tekrar test analizi için ise 126 kişiye tekrar ulaşılmıştır. Çalışmaya
katılanlara Olayların Etkisi Ölçeği ve COVID-19 Peritravmatik Sıkıntı İndeksi
uygulanmıştır. CPSİ’nın Türkçe geçerlik analizleri için dil geçerliği için ileri geri
çeviri yöntemi kullanılmıştır, yapı geçerliği için; açımlayıcı faktör analizi,
doğrulayıcı faktör analizi kullanılmıştır ve kriter geçerliği için iki ölçek arasındaki
korelasyon katsayıları incelenmiştir. Güvenirlik analizleri için ise iç tutarlık katsayısı
ve test tekrar test güvenirlik analizi yapılmıştır. Ek olarak CPSİ ile belirli demografik
değişkenler arasındaki ilişkiye bakmak için t Testi ve ANOVA kullanılmıştır.
Ölçeğin geçerlik analizleri sonucunda orijinal ölçekteki 6. 21. 22. 23. ve 24.
maddeler veri setinden çıkarılmıştır. CPSİ’nin kriter geçerliğini tespit etmek için
yapılan korelasyon analizi sonucunda ölçekler arasında pozitif yönde istatistiksel
olarak anlamlı ilişki saptanmıştır. Ölçeğin Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısının alt
faktörler için 0.52 ile 0.87 arasında değiştiği görülmüştür. Toplam Cronbach Alpha
katsayısının ise 0.86 olarak yüksek derecede güvenilir olduğu saptanmıştır. Test
tekrar test güvenirliği için yapılan analizde alt boyutlar ve toplam CPSİ puanlarının
ilk test puanlarının ve son test puanlarının arasındaki korelasyon katsayısı pozitif
yönde ve anlamlı çıkmıştır. Demografik değişkenler ile COVID-19 arasındaki ilişki
incelendiğinde çalışma durumu, COVID-19 geçirme durumu, yaş, eğitim durumu ve
medeni durum değişkenleri arasında CPSİ ile anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Çalışma
bulguları literatür kapsamında tartışılmıştır ve gelecek çalışmalar için önerilerde
bulunulmuştur.
Anahtar kelimeler: COVID-19 Peritravmatik Sıkıntı İndeksi (CPSİ), geçerlik,
güvenirlik, Olayların Etkisi Ölçeği
COVID-19 (Diseases)--Dissertations, Academic
Distress (Psychology)--Dissertations, Academic
Reliability--Dissertations, Academic