ANTALYA’DA YAŞAYAN YETİŞKİN BİREYLERİN BESLENME DURUMLARININ AKDENİZ DİYET KALİTE İNDEKSİ VE ÜÇ FAKTÖRLÜ YEME ÖLÇEĞİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ /
Aynalı, Damla Ecmel
ANTALYA’DA YAŞAYAN YETİŞKİN BİREYLERİN BESLENME DURUMLARININ AKDENİZ DİYET KALİTE İNDEKSİ VE ÜÇ FAKTÖRLÜ YEME ÖLÇEĞİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ / DAMLA ECMEL AYNALI; DANIŞMAN: PROF. DR. METİN SAİP SÜRÜCÜOĞLU - xiv, 150 sheets; 31 cm. 1 CD-ROM
Thesis (MSc) - Cyprus International University. Institute of Graduate Studies and Research Nutrition and Dietetics Department
Includes bibliography (sheets 106-131)
ÖZET
Bu araştırma, Ağustos-Ekim 2022 tarihleri içerisinde Antalya Muratpaşa ilçesine bağlı
Muratpaşa mahallesinde ikamet eden yetişkin bireylerin spor yapma düzeylerini,
beslenme alışkanlıklarını, Akdeniz Diyeti Kalite İndeksi ve Üç Faktörlü Beslenme
Yeme Ölçeği ile beslenme durumlarını değerlendirmek amacıyla yürütülmüştür.
Çalışmaya 219’u kadın birey, 135’i erkek birey olmak üzere çalışmaya toplam 354
yetişkin birey alınmıştır. Anket formu aracılığıyla bireylerle ilgili genel bilgiler, besin
tüketim sıklığı ve fiziksel aktivite kaydı toplanmıştır. Ayrıca Akdeniz Diyeti Kalite
İndeksi (KIDMED) ve Üç Faktörlü Beslenme Yeme Ölçeği (TFEQ) uygulanmıştır.
Kadın katılımcıların %40.2’si 20-24 yaş, %38.4’ü 25-29 yaş, %16.0’sı 30-34 yaş ve
%5.5’i 35-39 yaş aralığında, erkek katılımcıların %26.7’si 20-24 yaş, %33.3’ü 25-29
yaş, %29.6’sı 30-34 yaş ve %10.4’ü 35-39 yaş aralığında bulunmuştur. Katılımcıların
büyük çoğunluğu normal BKİ’ye (erkeklerde %43.0, kadınlarda %68.5) sahiptir.
Kadınların %40.6’sı, erkeklerin %48.9’u 3 ana öğün tüketmektedir. Kadınlarda %70.8
ve erkeklerde %67.4 kahvaltı öğününü, kadınlarda %38.7, erkeklerde %48.9 öğle
öğününü, kadınlarda %83.1, erkeklerde %88.9 akşam öğününü her gün
tüketmektedirler. Kadın katılımcıların %18.3’ü, erkek katılımcıların %26.7’si düzenli
olarak bedensel aktivitelere katılmaktadır. Katılımcıların çoğunluğu günlük olarak
peynir tüketmektedir (erkeklerde %40.0 kadınlarda %43.4). Kırmızı etin tercih
edilmesi genellikle haftada bir ila iki kez (kadınlarda %45.2, erkeklerde %40.7) iken
balık tüketimi genellikle ayda bir (kadınlarda %44.7, erkeklerde %42.2) olmaktadır.
İçeceklerden çay (kadınlarda %68.5, erkeklerde %62.2) ve kahve (kadınlarda %56.2,
erkeklerde %45.2) her gün tüketilmektedir. Her iki gruptada, enerji kaynaklarına
bakıldığında karbonhidrat yüzdesi ideal aralığın altında, protein ve yağ yüzdesi ise
ideal aralığın üstünde olduğu görülmektedir. Çalışmaya katılan kadın katılımcıların
orta kıdmed puanı (%55.3) erkek katılımcılara göre daha yüksek bulunmuştur. Eşi ve
.çocukları, ailesiyle yaşayan katılımcıların orta kıdmed puanı (%56.8, %47.9)
diğerlerine göre daha yüksek bulunmuştur. Çalışmaya katılan evli bireylerin iyi
(%20.2) ve orta (%55.1) kıdmed puanı bekar katılımcılara oranla yüksek olduğu
saptanmıştır. Erkek katılımcıların kadın katılımcılara oranla daha yüksek duygusal
yeme yeme oranına sahiptir. Kadın katılımcılar erkek katılımcılara oranla daha yüksek
bilinçli yemek yemeyi kısıtlama puanına sahiptir. Bekar katılımcılar evki katılımcılara
göre daha yüksek oranla duygusal olarak yemek yeme eğiliminde bulunurlar. Öğrenci
olan katılımcılar serbest meslek olarak çalışan katılımcılara oranla daha çok duygusal
olarak yemek yemeğe eğilimde bulunurlar. Ailesi veya yurtta yaşayan katılımcıların
diiğer katılımıcılara oranla bilinçli yemek yemeyi kısıtlama puanı daha yüksek
saptanmıştır. Bireylerin sağlıklı beslenme ve aktif yaşam düzeylerini artırmak
amacıyla bilinçlendirme çalışmaları yapılmalıdır. Aynı zamanda ülkemizde kullanışlı
ve basit bir diyet kalite indeksi oluşturulması, araştırmalar için önemli bir adım
olacaktır.
Anahtar kelimeler: Akdeniz Diyeti, Beslenme Durumu, Diyet Kalitesi, Üç Faktörlü
Beslenme Ölçeği.
ABSTRACT
This research was carried out to evaluate the level of exercise, nutritional habits, and
nutritional status of adult individuals residing in the Muratpaşa neighborhood of
Antalya Muratpaşa district between August and October 2022 with the Mediterranean
Diet Quality Index and the Three-Factor Nutrition Eating Scale. A total of 354 adult
individuals, 219 female individuals and 135 male individuals, were included in the
study. General information about individuals, food consumption frequency and
physical activity records were collected through a survey form. Additionally, the
Mediterranean Diet Quality Index (KIDMED) and the Three-Factor Nutritional Eating
Scale (TFEQ) were administered. 40.2% of female participants are 20-24 years old,
38.4% are 25-29 years old, 16.0% are 30-34 years old and 5.5% are 35-39 years old,
26.7% of male participants are 20-24 years old, 33.3% were aged 25-29, 29.6% were
aged 30-34 and 10.4% were aged 35-39. The majority of participants had normal BMI
(43.0% in men, 68.5% in women). 40.6% of women and 48.9% of men consume 3
main meals. 70.8% of women and 67.4% of men consume breakfast, 38.7% of women,
48.9% of men consume lunch, 83.1% of women and 88.9% of men consume dinner
every day. 18.3% of female participants and 26.7% of male participants regularly
participate in physical activities. The majority of the participants consume cheese daily
(40.0% for men and 43.4% for women). While the preference for red meat is usually
once or twice a week (45.2% for women, 40.7% for men), fish consumption is usually
once a month (44.7% for women, 42.2% for men). Among the beverages, tea (68.5%
for women, 62.2% for men) and coffee (56.2% for women, 45.2% for men) are
consumed every day. When looking at the energy sources in both groups, it is seen that
the percentage of carbohydrates is below the ideal range, and the percentage of protein
and fat is above the ideal range. The middle seniority score (55.3%) of the female
participants participating in the study was found to be higher than the male
participants. The middle seniority score (56.8%, 47.9%) of the participants living with
their spouses and children and family was found to be higher than the others. It was
determined that the married individuals participating in the study had higher (20.2%)
and moderate (55.1%) seniority scores compared to the single participants. Male
participants have a higher emotional eating rate than female participants. Female
participants have a higher conscious eating restriction score than male participants.
Single participants tend to eat more emotionally than household participants.
Participants who are students tend to eat more emotionally than those who work as
self-employed. It was determined that the participants with their families or living in
the dormitory had a higher conscious eating restriction score than the other
participants. Awareness raising activities should be carried out in order to increase
individuals' healthy nutrition and active life levels. At the same time, creating a useful
and simple diet quality index in our country will be an important step for research.
Key words: Diet Quality, Mediterranean Diet, Nutritional Status, Three Factor
Nutrition Scale.
Diet--Dissertations, Academic
Nutrition--Dissertations, Academic
ANTALYA’DA YAŞAYAN YETİŞKİN BİREYLERİN BESLENME DURUMLARININ AKDENİZ DİYET KALİTE İNDEKSİ VE ÜÇ FAKTÖRLÜ YEME ÖLÇEĞİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ / DAMLA ECMEL AYNALI; DANIŞMAN: PROF. DR. METİN SAİP SÜRÜCÜOĞLU - xiv, 150 sheets; 31 cm. 1 CD-ROM
Thesis (MSc) - Cyprus International University. Institute of Graduate Studies and Research Nutrition and Dietetics Department
Includes bibliography (sheets 106-131)
ÖZET
Bu araştırma, Ağustos-Ekim 2022 tarihleri içerisinde Antalya Muratpaşa ilçesine bağlı
Muratpaşa mahallesinde ikamet eden yetişkin bireylerin spor yapma düzeylerini,
beslenme alışkanlıklarını, Akdeniz Diyeti Kalite İndeksi ve Üç Faktörlü Beslenme
Yeme Ölçeği ile beslenme durumlarını değerlendirmek amacıyla yürütülmüştür.
Çalışmaya 219’u kadın birey, 135’i erkek birey olmak üzere çalışmaya toplam 354
yetişkin birey alınmıştır. Anket formu aracılığıyla bireylerle ilgili genel bilgiler, besin
tüketim sıklığı ve fiziksel aktivite kaydı toplanmıştır. Ayrıca Akdeniz Diyeti Kalite
İndeksi (KIDMED) ve Üç Faktörlü Beslenme Yeme Ölçeği (TFEQ) uygulanmıştır.
Kadın katılımcıların %40.2’si 20-24 yaş, %38.4’ü 25-29 yaş, %16.0’sı 30-34 yaş ve
%5.5’i 35-39 yaş aralığında, erkek katılımcıların %26.7’si 20-24 yaş, %33.3’ü 25-29
yaş, %29.6’sı 30-34 yaş ve %10.4’ü 35-39 yaş aralığında bulunmuştur. Katılımcıların
büyük çoğunluğu normal BKİ’ye (erkeklerde %43.0, kadınlarda %68.5) sahiptir.
Kadınların %40.6’sı, erkeklerin %48.9’u 3 ana öğün tüketmektedir. Kadınlarda %70.8
ve erkeklerde %67.4 kahvaltı öğününü, kadınlarda %38.7, erkeklerde %48.9 öğle
öğününü, kadınlarda %83.1, erkeklerde %88.9 akşam öğününü her gün
tüketmektedirler. Kadın katılımcıların %18.3’ü, erkek katılımcıların %26.7’si düzenli
olarak bedensel aktivitelere katılmaktadır. Katılımcıların çoğunluğu günlük olarak
peynir tüketmektedir (erkeklerde %40.0 kadınlarda %43.4). Kırmızı etin tercih
edilmesi genellikle haftada bir ila iki kez (kadınlarda %45.2, erkeklerde %40.7) iken
balık tüketimi genellikle ayda bir (kadınlarda %44.7, erkeklerde %42.2) olmaktadır.
İçeceklerden çay (kadınlarda %68.5, erkeklerde %62.2) ve kahve (kadınlarda %56.2,
erkeklerde %45.2) her gün tüketilmektedir. Her iki gruptada, enerji kaynaklarına
bakıldığında karbonhidrat yüzdesi ideal aralığın altında, protein ve yağ yüzdesi ise
ideal aralığın üstünde olduğu görülmektedir. Çalışmaya katılan kadın katılımcıların
orta kıdmed puanı (%55.3) erkek katılımcılara göre daha yüksek bulunmuştur. Eşi ve
.çocukları, ailesiyle yaşayan katılımcıların orta kıdmed puanı (%56.8, %47.9)
diğerlerine göre daha yüksek bulunmuştur. Çalışmaya katılan evli bireylerin iyi
(%20.2) ve orta (%55.1) kıdmed puanı bekar katılımcılara oranla yüksek olduğu
saptanmıştır. Erkek katılımcıların kadın katılımcılara oranla daha yüksek duygusal
yeme yeme oranına sahiptir. Kadın katılımcılar erkek katılımcılara oranla daha yüksek
bilinçli yemek yemeyi kısıtlama puanına sahiptir. Bekar katılımcılar evki katılımcılara
göre daha yüksek oranla duygusal olarak yemek yeme eğiliminde bulunurlar. Öğrenci
olan katılımcılar serbest meslek olarak çalışan katılımcılara oranla daha çok duygusal
olarak yemek yemeğe eğilimde bulunurlar. Ailesi veya yurtta yaşayan katılımcıların
diiğer katılımıcılara oranla bilinçli yemek yemeyi kısıtlama puanı daha yüksek
saptanmıştır. Bireylerin sağlıklı beslenme ve aktif yaşam düzeylerini artırmak
amacıyla bilinçlendirme çalışmaları yapılmalıdır. Aynı zamanda ülkemizde kullanışlı
ve basit bir diyet kalite indeksi oluşturulması, araştırmalar için önemli bir adım
olacaktır.
Anahtar kelimeler: Akdeniz Diyeti, Beslenme Durumu, Diyet Kalitesi, Üç Faktörlü
Beslenme Ölçeği.
ABSTRACT
This research was carried out to evaluate the level of exercise, nutritional habits, and
nutritional status of adult individuals residing in the Muratpaşa neighborhood of
Antalya Muratpaşa district between August and October 2022 with the Mediterranean
Diet Quality Index and the Three-Factor Nutrition Eating Scale. A total of 354 adult
individuals, 219 female individuals and 135 male individuals, were included in the
study. General information about individuals, food consumption frequency and
physical activity records were collected through a survey form. Additionally, the
Mediterranean Diet Quality Index (KIDMED) and the Three-Factor Nutritional Eating
Scale (TFEQ) were administered. 40.2% of female participants are 20-24 years old,
38.4% are 25-29 years old, 16.0% are 30-34 years old and 5.5% are 35-39 years old,
26.7% of male participants are 20-24 years old, 33.3% were aged 25-29, 29.6% were
aged 30-34 and 10.4% were aged 35-39. The majority of participants had normal BMI
(43.0% in men, 68.5% in women). 40.6% of women and 48.9% of men consume 3
main meals. 70.8% of women and 67.4% of men consume breakfast, 38.7% of women,
48.9% of men consume lunch, 83.1% of women and 88.9% of men consume dinner
every day. 18.3% of female participants and 26.7% of male participants regularly
participate in physical activities. The majority of the participants consume cheese daily
(40.0% for men and 43.4% for women). While the preference for red meat is usually
once or twice a week (45.2% for women, 40.7% for men), fish consumption is usually
once a month (44.7% for women, 42.2% for men). Among the beverages, tea (68.5%
for women, 62.2% for men) and coffee (56.2% for women, 45.2% for men) are
consumed every day. When looking at the energy sources in both groups, it is seen that
the percentage of carbohydrates is below the ideal range, and the percentage of protein
and fat is above the ideal range. The middle seniority score (55.3%) of the female
participants participating in the study was found to be higher than the male
participants. The middle seniority score (56.8%, 47.9%) of the participants living with
their spouses and children and family was found to be higher than the others. It was
determined that the married individuals participating in the study had higher (20.2%)
and moderate (55.1%) seniority scores compared to the single participants. Male
participants have a higher emotional eating rate than female participants. Female
participants have a higher conscious eating restriction score than male participants.
Single participants tend to eat more emotionally than household participants.
Participants who are students tend to eat more emotionally than those who work as
self-employed. It was determined that the participants with their families or living in
the dormitory had a higher conscious eating restriction score than the other
participants. Awareness raising activities should be carried out in order to increase
individuals' healthy nutrition and active life levels. At the same time, creating a useful
and simple diet quality index in our country will be an important step for research.
Key words: Diet Quality, Mediterranean Diet, Nutritional Status, Three Factor
Nutrition Scale.
Diet--Dissertations, Academic
Nutrition--Dissertations, Academic