Kıbrıs Türk şiirinde halk kültürü ve halkbilimsel öğeler
Çetin, Gülçin 1984-
Kıbrıs Türk şiirinde halk kültürü ve halkbilimsel öğeler Gülçin Çetin; Danışman: Metin Karadağ - Lefkoşa Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi 2011 - XII, 252 s. 30.5 cm
Kaynakça var (249-252 s.)
BİRİNCİ BÖLÜM Kıbrıs Türk Şiiri 17 Geleneksel Kıbrıs Türk Şiiri 17 Çağdaş Kıbrıs Türk Şiirime Genel Bir Bakış 19 1974 Kuşağı: Kıbrıslı Kimlik ve Ortak-Vatan Kıbrıs 25 Kıbrıslı Red Şiiri 25 Çağdaş Kıbrıs Türk Şiirinde 'Kıbrıslılık' 26 Günümüz Kıbrıs Türk Şiirinin Türkçe Şiir'deki Yeri 29 İKİNÇİ BÖLÜM 31 Atasözleri 43 Deyimler 43 ÜÇÜNÇÜ BÖLÜM Halk Konutları (Barınaklar, Yapımı, Kullanımı ve Onarımı) 142 Halk Konutlarında Kullanılan Araçlar 142 Geleneksel Giyim-Kuşam 152 Geleneksel Öllçme Birimleri 156 Üretim Biçimi: Üretim Araçları, Üretim İlişkileri 157 Geleneksel Toplayıcılık 159 Geleneksel Avcılık 165 Marangozluk 165 Türketim Biçimi 166 Aloş-verişe İlişkin Adetler 167 Beslenme 168 Yemek Türleri 169 İçki Geleneği ve Yapımı 174 Alkolsüz İçkiler 177 İnsan-İnsan:İnsan-Toplum İlişkileri 177 Kültürleme 177 Dil 181 Yabancı Dillerin Etkisi 183 Küfürler 188 Küfürler 188 Kargışlar(Beddualar) 188 Takma Adlar (Lakaplar) 188 Düzenlenmiş Toplumsal İlişkiler(Kurumlar) 190 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İnanışlar 192 Din İle İlğili İnanışlar 192 Alem ve Gök Cisimleri ile İnanışlar 199 Sihir-Büyü-Cadı, Tütsü, Muska ve Tılsım-Efsun İle İlğili İlgili İnanışlar 200 Düş ve Fal Yorumları 201 Günlük Hayatla İlgili Gelenek -Görenek-Töre Batıl İnanışlar ve Pratikler 204 BEŞİNCİ BÖLÜM Halk Hikayelerine Gönderme 208 Bilmeceler-Bulmacalar 210 Ağıt 210 Türkü 211 Tekerlemeyi Andıran Dizeler 211 Halk Seyirlik Seyirlik Oyunları 212 Halk Hekimliği 212 İnsan Sağaltma (tedavi) 214 ALTINCI BÖLÜM Toplumda Kalıplaşmış Düzenli ilişkiler 216 Törenler 223 Uğurlama, Kaşılama, Ürun ve Kutlama Törenleri 224 YEDİNCİ BÖLÜM Kıbrıs Halk Kültürünün ve Gebel Özelliklerinin Şiire Yansıması 225 Adadaki Mekanların Şiire Yansıması 225 Savaş 232 Meslekler 232 Halk Kültürü 236 Birçok Kültürün ve Dinin Birarada Ya 245 BİRİNCİ BÖLÜM Kıbrıs Türk Şiiri 17 Geleneksel Kıbrıs Türk Şiiri 17 Çağdaş Kıbrıs Türk Şiirine Genel Bir Bakış 19 1974 Kuşağı : Kıbrıslı Kimlik ve Ortak-Vatan Kıbrıs 25 Kıbrıslı Red Şiiri 26 Çağdaş Kıbrıs Türk Şiirinde 'Kıbrıslılık' 26 Günümüz Kıbrıs Türk Şiirinin Türkçe Siir'deki Yeri 29 İKİNCİ BÖLÜM Atasözleri 31 Deyimler 43 ÜÇÜNÇÜ BÖLÜM Halk Konutları (Barınaklar, Yapımı, Kullanımı ve Onarımı) 142 Halk Konutlarında Kullanılan Araçlar 142 Geleneksel Giyim-Kuşan 152 Geleneksel Ölçme Birimleri 156 Ürtetim Biçimi: Üretim Araçları, Üretim İlişkileri 157 Geleneksel Toplayıcılık 159 Geleneksel Avcılık 165 Marangozluk 165 Türketim Biçimi 166 Alış-verişe İlişkin Adetler 167 Beslenme 168 Yemek Türleri 169 İçki Gelenği ve Yapımı 174 Alkolsüz İçkiler 177 İnsan-İnsan:İnsan-Toplum İlişkileri 177 Kültürleme 177 Dil 181 Yabancı Dillerin Et 183 Küfürler 188 Kargışlar(Bedd) 188 Takma Adlar(Lakaplar) 188 Düzenlenmiş Toplumsal İlişkisler (Kurumlar) 190 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İnanışlar 192 Din İle İlgili İnanışlar 192 Alem ve Gök Cisimleri ile İlğili İnanışlar 199 Sihir-Büyü-Cadı, Tütsü, Muska ve Tılsım-Efsun İle İlgili İnanışlar 200 Düş ve Fal Yorumları 201 Günlük Hayatla İlğili Gelenek-Görenek-Töre-Batıl İnanışlar ve Pratikler 204 BEŞİNCİ BÖLÜM Halk Edebiyatı 208 Bilmeceler-Bulmacalar 210 Bilmeceler-Bulmacalar 210 Ağıt 210 Türkü 211 Tekerlemeyi Andıran Dizeler 211 Halk Seyirlik Oyunları 212 Halk Hekimliği 212 İnsan Sağaltma(tedavi) 212 ALTINCI BÖLÜM Toplumda Kalıplaşmış Düzenli İlişkiler 216 Törenler 223 Uğurlama,karşılama ,Ürün ve Kutlama Törenleri 224 YEDİNCİ BÖLÜM Kıbrıs Halk Kültürünün ve Genel Özelliklerinin Şiire Yansıması 225 Adakı Mekanların Şiire Yansıması 225 Savaş 232 Meslekler 232 Halk Kültürü 236 Kıbrıs Genel Özelliklerinin Şiire Yansıması 245 Birçok Kültürü ve Dinin Birarada Yaşaması, Yaşayış ve Toplum Özellikleri 253 Adadaki Mekanların Karakteristik Özellikleri 257 Önemli Şahsiyetlerin Karakteristik Özellikleri 258 Mektuplaşma 259 SONUÇ 260 KAYNAKLAR 263
'Özet Kıbrıs Türk Edebiyatında şiir ürünlerinde Türkiye şiirine paralellik göze çarpar.Bununla birlikte Kıbrıtürk şiirinin Türkiye ile bağlantılı olarak gelişme göstermesi dikkat çeker.Coğrafi yakınlığı,kültürel ilşkilerin uzun bir geçmişe dayanması bu yapılanmanın ana sebepleri arasında yer alır. Çağdaş şiir çerçevesinde Kıbrıs şairlerinin genel olarak Türkiye'deki ekonomik,siyasal ve edebi oluşumların etkisi altında oldukları görülmektedir.Ancak 70'lerden özellikle 80'li yıllardan sonra belirgin bir şekilde dil,içerik ve biçim bakımından adaya özgü bir şiir yaratma çabası içine girildiği görülmektedir. Ancak siyasi yapının karmaşıklığı ve sanat ve edebiyattaki ambargolar,kuşatılmışlık duygusu ve geçmişi zaten sınırlı olan bir kültürün kendine özgü bir şiir geleneği yaratmasını da zorlaştırmaktadır. İncelenen şiirlerde,yerel kültürün renkli ayrıntılardan evrensel olma sürecindeki Kıbrıslı şairlerin Kıbrıs kültürünün temelinden,folloric unsurlardan kimi çizgileri kendi dizelerine aktarma çabaları dikkat çekmektedir.Bu dizelerde,kendi folklorik öğelerini Türkiye'den etkileşimle yeniden harmanlayıp ortaya iki kültürü de içinde barındıran yeni bir sentez koymuşlardır. Ada şairleri,ağız özelliklerini kendi folklorik öğelerinin konu edildiği şiirlerde sıkça kullandıkları gözlenmiştir.Özellikle savaş,evlenme ve yeme-içme kültürüne ilişkin verildiği ağız özelliklerini şiire yansıtmışlardır.Ele alınan konuların başında savaş,adaya duyulan sevgi,yaşanılan çalkantılı dönemin izlerini taşıyan şiirler,adanın tarihi mazisi,bu dönemlerdeki tarihsel veriler ve göç olayı gelmektedir. Çıkarılan folklorik malzemenin Türk kültürüyle mukayesesi sonucunda ortaya çıkacak olan tablo kültür ve teknoljideki değişim çizgisini göstereceğinden Kıbrıstürk şiirinin büyük önem taşıdığı sonucuna varılmaktadır. Ayrıca ortaya konulan şiirlerin üzerinde başka sahalardaki araştırmacıların da çalışabileceğini ispatlamaktadır. Abstract There is a parallelism in poetry products of Turkish Cypriot Literature with the poetry products of Turkey.Also,it draws attention that Turkish Cypriot Poetry developed in relation to the poetry of Turkey.The geographical proximity and having a very close relationship which date backsto old centruries are among the main reasons of this structuring. Within the framework of contemporary poetry,it is generally seen that Cypriot poets are under the influence of economical,political and literary formation of Turkey.However,after 1970s,especially after 1980s,it is obviously seen that complexity of the political structure and embargos in art and literature,the sense of being surrounded and its past complicate to create a poetry tradition unique to its own nature. In the examined poems,it is obviosly seen that The Cypriot poets,in the process of being universal,try to add some lines to their poems related to the Cypriotculture and folkloric elements. In these lines,the Cypriot poets put a new synthesis blending their own folkloric cultural elements with Turkey's in order in order to include both of the cultures.It is frequently observed that the poets in the island are using dialectical features where their own folkloric elements are subject in the poems.Dialectical features are especially reflected in these areas;wars,marriage and the culture of eating and drinking.War,love for the island,the poems that reflect the past,historical past of the island,historical data of those decades and the immigration are among the main topics studied. With the Comparison of Turkish culture,will emerge as a result of removing the folkloric material.The findings will include the change in culture and technologhy,it will also proove the importance of the Cypriot Turkish Poetry. The poems studied proved that researchers of other fields can also study these poems. '
Folklore
Halkbilimi
Cyprus culture
Kıbrıs kültürü
Turkish Cypriot poetry
Kıbrıs Türk şiiri
Kıbrıs Türk şiirinde halk kültürü ve halkbilimsel öğeler Gülçin Çetin; Danışman: Metin Karadağ - Lefkoşa Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi 2011 - XII, 252 s. 30.5 cm
Kaynakça var (249-252 s.)
BİRİNCİ BÖLÜM Kıbrıs Türk Şiiri 17 Geleneksel Kıbrıs Türk Şiiri 17 Çağdaş Kıbrıs Türk Şiirime Genel Bir Bakış 19 1974 Kuşağı: Kıbrıslı Kimlik ve Ortak-Vatan Kıbrıs 25 Kıbrıslı Red Şiiri 25 Çağdaş Kıbrıs Türk Şiirinde 'Kıbrıslılık' 26 Günümüz Kıbrıs Türk Şiirinin Türkçe Şiir'deki Yeri 29 İKİNÇİ BÖLÜM 31 Atasözleri 43 Deyimler 43 ÜÇÜNÇÜ BÖLÜM Halk Konutları (Barınaklar, Yapımı, Kullanımı ve Onarımı) 142 Halk Konutlarında Kullanılan Araçlar 142 Geleneksel Giyim-Kuşam 152 Geleneksel Öllçme Birimleri 156 Üretim Biçimi: Üretim Araçları, Üretim İlişkileri 157 Geleneksel Toplayıcılık 159 Geleneksel Avcılık 165 Marangozluk 165 Türketim Biçimi 166 Aloş-verişe İlişkin Adetler 167 Beslenme 168 Yemek Türleri 169 İçki Geleneği ve Yapımı 174 Alkolsüz İçkiler 177 İnsan-İnsan:İnsan-Toplum İlişkileri 177 Kültürleme 177 Dil 181 Yabancı Dillerin Etkisi 183 Küfürler 188 Küfürler 188 Kargışlar(Beddualar) 188 Takma Adlar (Lakaplar) 188 Düzenlenmiş Toplumsal İlişkiler(Kurumlar) 190 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İnanışlar 192 Din İle İlğili İnanışlar 192 Alem ve Gök Cisimleri ile İnanışlar 199 Sihir-Büyü-Cadı, Tütsü, Muska ve Tılsım-Efsun İle İlğili İlgili İnanışlar 200 Düş ve Fal Yorumları 201 Günlük Hayatla İlgili Gelenek -Görenek-Töre Batıl İnanışlar ve Pratikler 204 BEŞİNCİ BÖLÜM Halk Hikayelerine Gönderme 208 Bilmeceler-Bulmacalar 210 Ağıt 210 Türkü 211 Tekerlemeyi Andıran Dizeler 211 Halk Seyirlik Seyirlik Oyunları 212 Halk Hekimliği 212 İnsan Sağaltma (tedavi) 214 ALTINCI BÖLÜM Toplumda Kalıplaşmış Düzenli ilişkiler 216 Törenler 223 Uğurlama, Kaşılama, Ürun ve Kutlama Törenleri 224 YEDİNCİ BÖLÜM Kıbrıs Halk Kültürünün ve Gebel Özelliklerinin Şiire Yansıması 225 Adadaki Mekanların Şiire Yansıması 225 Savaş 232 Meslekler 232 Halk Kültürü 236 Birçok Kültürün ve Dinin Birarada Ya 245 BİRİNCİ BÖLÜM Kıbrıs Türk Şiiri 17 Geleneksel Kıbrıs Türk Şiiri 17 Çağdaş Kıbrıs Türk Şiirine Genel Bir Bakış 19 1974 Kuşağı : Kıbrıslı Kimlik ve Ortak-Vatan Kıbrıs 25 Kıbrıslı Red Şiiri 26 Çağdaş Kıbrıs Türk Şiirinde 'Kıbrıslılık' 26 Günümüz Kıbrıs Türk Şiirinin Türkçe Siir'deki Yeri 29 İKİNCİ BÖLÜM Atasözleri 31 Deyimler 43 ÜÇÜNÇÜ BÖLÜM Halk Konutları (Barınaklar, Yapımı, Kullanımı ve Onarımı) 142 Halk Konutlarında Kullanılan Araçlar 142 Geleneksel Giyim-Kuşan 152 Geleneksel Ölçme Birimleri 156 Ürtetim Biçimi: Üretim Araçları, Üretim İlişkileri 157 Geleneksel Toplayıcılık 159 Geleneksel Avcılık 165 Marangozluk 165 Türketim Biçimi 166 Alış-verişe İlişkin Adetler 167 Beslenme 168 Yemek Türleri 169 İçki Gelenği ve Yapımı 174 Alkolsüz İçkiler 177 İnsan-İnsan:İnsan-Toplum İlişkileri 177 Kültürleme 177 Dil 181 Yabancı Dillerin Et 183 Küfürler 188 Kargışlar(Bedd) 188 Takma Adlar(Lakaplar) 188 Düzenlenmiş Toplumsal İlişkisler (Kurumlar) 190 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İnanışlar 192 Din İle İlgili İnanışlar 192 Alem ve Gök Cisimleri ile İlğili İnanışlar 199 Sihir-Büyü-Cadı, Tütsü, Muska ve Tılsım-Efsun İle İlgili İnanışlar 200 Düş ve Fal Yorumları 201 Günlük Hayatla İlğili Gelenek-Görenek-Töre-Batıl İnanışlar ve Pratikler 204 BEŞİNCİ BÖLÜM Halk Edebiyatı 208 Bilmeceler-Bulmacalar 210 Bilmeceler-Bulmacalar 210 Ağıt 210 Türkü 211 Tekerlemeyi Andıran Dizeler 211 Halk Seyirlik Oyunları 212 Halk Hekimliği 212 İnsan Sağaltma(tedavi) 212 ALTINCI BÖLÜM Toplumda Kalıplaşmış Düzenli İlişkiler 216 Törenler 223 Uğurlama,karşılama ,Ürün ve Kutlama Törenleri 224 YEDİNCİ BÖLÜM Kıbrıs Halk Kültürünün ve Genel Özelliklerinin Şiire Yansıması 225 Adakı Mekanların Şiire Yansıması 225 Savaş 232 Meslekler 232 Halk Kültürü 236 Kıbrıs Genel Özelliklerinin Şiire Yansıması 245 Birçok Kültürü ve Dinin Birarada Yaşaması, Yaşayış ve Toplum Özellikleri 253 Adadaki Mekanların Karakteristik Özellikleri 257 Önemli Şahsiyetlerin Karakteristik Özellikleri 258 Mektuplaşma 259 SONUÇ 260 KAYNAKLAR 263
'Özet Kıbrıs Türk Edebiyatında şiir ürünlerinde Türkiye şiirine paralellik göze çarpar.Bununla birlikte Kıbrıtürk şiirinin Türkiye ile bağlantılı olarak gelişme göstermesi dikkat çeker.Coğrafi yakınlığı,kültürel ilşkilerin uzun bir geçmişe dayanması bu yapılanmanın ana sebepleri arasında yer alır. Çağdaş şiir çerçevesinde Kıbrıs şairlerinin genel olarak Türkiye'deki ekonomik,siyasal ve edebi oluşumların etkisi altında oldukları görülmektedir.Ancak 70'lerden özellikle 80'li yıllardan sonra belirgin bir şekilde dil,içerik ve biçim bakımından adaya özgü bir şiir yaratma çabası içine girildiği görülmektedir. Ancak siyasi yapının karmaşıklığı ve sanat ve edebiyattaki ambargolar,kuşatılmışlık duygusu ve geçmişi zaten sınırlı olan bir kültürün kendine özgü bir şiir geleneği yaratmasını da zorlaştırmaktadır. İncelenen şiirlerde,yerel kültürün renkli ayrıntılardan evrensel olma sürecindeki Kıbrıslı şairlerin Kıbrıs kültürünün temelinden,folloric unsurlardan kimi çizgileri kendi dizelerine aktarma çabaları dikkat çekmektedir.Bu dizelerde,kendi folklorik öğelerini Türkiye'den etkileşimle yeniden harmanlayıp ortaya iki kültürü de içinde barındıran yeni bir sentez koymuşlardır. Ada şairleri,ağız özelliklerini kendi folklorik öğelerinin konu edildiği şiirlerde sıkça kullandıkları gözlenmiştir.Özellikle savaş,evlenme ve yeme-içme kültürüne ilişkin verildiği ağız özelliklerini şiire yansıtmışlardır.Ele alınan konuların başında savaş,adaya duyulan sevgi,yaşanılan çalkantılı dönemin izlerini taşıyan şiirler,adanın tarihi mazisi,bu dönemlerdeki tarihsel veriler ve göç olayı gelmektedir. Çıkarılan folklorik malzemenin Türk kültürüyle mukayesesi sonucunda ortaya çıkacak olan tablo kültür ve teknoljideki değişim çizgisini göstereceğinden Kıbrıstürk şiirinin büyük önem taşıdığı sonucuna varılmaktadır. Ayrıca ortaya konulan şiirlerin üzerinde başka sahalardaki araştırmacıların da çalışabileceğini ispatlamaktadır. Abstract There is a parallelism in poetry products of Turkish Cypriot Literature with the poetry products of Turkey.Also,it draws attention that Turkish Cypriot Poetry developed in relation to the poetry of Turkey.The geographical proximity and having a very close relationship which date backsto old centruries are among the main reasons of this structuring. Within the framework of contemporary poetry,it is generally seen that Cypriot poets are under the influence of economical,political and literary formation of Turkey.However,after 1970s,especially after 1980s,it is obviously seen that complexity of the political structure and embargos in art and literature,the sense of being surrounded and its past complicate to create a poetry tradition unique to its own nature. In the examined poems,it is obviosly seen that The Cypriot poets,in the process of being universal,try to add some lines to their poems related to the Cypriotculture and folkloric elements. In these lines,the Cypriot poets put a new synthesis blending their own folkloric cultural elements with Turkey's in order in order to include both of the cultures.It is frequently observed that the poets in the island are using dialectical features where their own folkloric elements are subject in the poems.Dialectical features are especially reflected in these areas;wars,marriage and the culture of eating and drinking.War,love for the island,the poems that reflect the past,historical past of the island,historical data of those decades and the immigration are among the main topics studied. With the Comparison of Turkish culture,will emerge as a result of removing the folkloric material.The findings will include the change in culture and technologhy,it will also proove the importance of the Cypriot Turkish Poetry. The poems studied proved that researchers of other fields can also study these poems. '
Folklore
Halkbilimi
Cyprus culture
Kıbrıs kültürü
Turkish Cypriot poetry
Kıbrıs Türk şiiri