| Özet notu |
'ÖZ Bu araştırmanın amacı, otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan çocuğa sosyal becerilerin (hata yaptığında özür dileme, grup üyelerinden izin alarak gruba katılma ve başkalarını oyun oynamaya davet etme) kazandırılmasında doğrudan öğretim ve videoyla model olma yöntemiyle yapılan öğretim sonunda öğretimin etkililiklerinin farklılaşıp faklışmadığını, hangi öğretim yöntemi ile yapılan öğretimin daha verimli olduğunu araştırmaktır. Araştırmada tek denekli araştırma yöntemlerinden, uyarlamalı dönüşümlü uygulamalar modeli kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcısı, 2018-2019 öğretim yılında, özel bir kolejin ilköğretim okuluna devam eden ve OSB tanısı bulunan 9 yaşındaki erkek bir çocuktur. Araştırma verilerinin toplanabilmesi adına, beceri analizi, öğretmen görüşme formu ve doğrudan öğretim ve videoyla model olma yöntemiyle öğretim yapılırken öğretimdeki ilerlemelerin kaydedilebilmesi adına kayıt çizelgeleri, verimlilik formu, uygulama güvenirliği formu, gözlemciler arası güvenirlik formu ve sosyal geçerlik formu geliştirilerek, bu formlar kullanılmıştır. Doğrudan öğretim yöntemi ve videoyla model olma yöntemiyle öğretim yapmak için öğretim planları hazırlanmış ve araştırmacı tarafından katılımcı çocuğa uygulanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilmiş olan veriler grafiksel analiz yoluyla elde edilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, doğrudan öğretim yaklaşımı ile katılımcı çocuğa kazandırılan birinci sosyal becerinin kazandırılmasında (hata yaptığında özür dileme becerisi) videoyla model olma yöntemine göre daha etkili olduğu sonucu elde edilmiştir. İkinci sosyal becerinin (grup üyelerinden izin alarak gruba katılma becerisi) kazandırılmasında kullanılan her iki yönteminde benzer etkililikte olduğu görülmüştür. Videoyla model olma yöntemi ile katılımcı çocuğa kazandırılan üçüncü sosyal becerinin kazandırılmasında (başkalarını oyun oynamaya davet etme becerisi) doğrudan öğretim yöntemine göre daha etkili olduğu saptanmıştır. Katılımcı çocuğa, sosyal becerilerin kazandırılmasında yanlış tepki sayısı ve toplam öğretim süresi açısından doğrudan öğretim yönteminin, videoyla model olma yöntemine göre daha verimli olduğu izlenimi edinilmiştir. Doğrudan öğretim ve videoyla model olma yöntemleri kullanılarak kazanılan sosyal becerilerin (hata yaptığında özür dileme, grup üyelerinden izin alarak gruba katılma ve başkalarını oyun oynamaya davet etme) öğretim oturumlarından 5, 10 ve 15 gün sonra devam etmesi ve farklı kişi, farklı ortam, farklı uyaran ile farklı oyunlara genellenebidiği belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Doğrudan Öğretim Yöntemi, Videoyla Model Olma, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), Sosyal Beceri. ABSTRACT The aim of this research is to investigate whether the effectiveness of the teaching is different and which teaching method is more efficient at the end of teaching a child with the autism spectrum disorder through direct teaching and video modeling to gain social skills (apologizing when he makes a mistake, joining the group with permission from the group members and inviting others to play). In the study, a model of adaptive alternating applications were used from single-subject research methods. The study\'s participant is a 9-year-old boy who attendes a private college\'s primary school and was diagnosed with the autism spectrum disorder in the 2018-2019 school years. In order to collect the research data, skills analysis, teacher interview forms, direct teaching and video model method of teaching while making progress in teaching record charts, an efficiency form, application reliability form, inter-observer reliability form and a social validity forms were developed and these forms were used. Teaching plans were prepared for teaching by direct teaching method and video modeling method and were applied by the researcher to the participating child. The data obtained as a result of the research was obtained through graphical analysis. According to the findings obtained as a result of the research, the fist social skill gained to the participating child by direct teaching approach (ability to apologize when he made mistakes) was more effective than the video model method. Similar effectiveness was observed in both methods used to gain the second social skill (the ability to join the group with permission from the group members). It was determined that the third social skill gained to the participating child (the ability to invite others to play games) was more effectives than the direct teaching method. In terms of the number of false responses and the total duration of teaching, it was assumed that the method of direct teaching was more efficient than the method of modeling by video in order to gain social skills to the participating child. Social skills gained using direct teaching and video modeling methods ("the ability to apologize when making mistakes", "join the group with permission from the group members" and "the ability to invite others to play") continued 5, 10 and 15 days after the teaching sessions and were generalized to different games with different people, different environments, different stimuli. Key Words: Direct Teaching Method, Video Modeling, Autism Spectrum Disorder, Social Skills.' |