Kaynakça var (73 s.)

'Milli,evrensel yada bölgesel olarak üretilecek her türden politikanın jeopolitik temellere dayandırılması şarttır.Nasıl ki zemini olmayan bir binanın geleceği olmazsa,jeopolitik duyarlılığı bulunmayan bir politikanın da geçerliliği olmayacaktır. Ben projemde jeopolitik teorilerden biri olan ve kimine göre yeni dünya düzeni,kimine göre de yeni dünya düzensizliğinin Ortadoğu da körüklediği kaousu anlamamıza ve bu coğrafya da bulunan Türkiye\'nin kurtlar ,sofrasındaki önemini ve komşusu İran\'la ilişkilerini Zbigniew Brzezinski tarafından 1997 yılında ortaya atılan \"Büyük Satranç Teorisinden \"yola çıkarak incelemeye çalıştım.Türkiye ve İran arasındaki ilişkileri,tarihi seyri bakımından tanımlamak gerekirse ,herhalde \"çekişme\"sözcüğü uygun bir niteleme olur.Çekişme ,iki devlet arasındaki ilişkilerde ,örtülü veya açık ,adeta bir yeraltı akıntısı gibi hep varolmuştur.İran\'daki rejim değişikliğinin ardından ,özellikle 1980\'lerin ortalarından itibaren ,bu ilişkinin seyrindeki iniş çıkışların ivmesi daha da artmıştır.Bunda İran tarafının payının büyük olduğunu çok açık olarak ortadadır. Yakın gelecekte ülkemizin iç ve dış politikasını derinden ilgilendirecek konuların başında \"İran Sorunu\" yer alacaktır.Bu sorun sadece Türkiye bakımından değil bölge bakımından da yaşamsal bir önem taşıyor.İran ;denizlere ,sadece Körfez üzerinden açılabiliyor.\"Oysa Karadeniz ve Akdeniz ile de yaşamsal bağları bulunuyor.İran \'ın bölgede oluşturduğu tehdit ,sadece yayılmacı amaçlarından kaynaklanmıyor.Yayılmacı emellerini,kökten dinci bir kimliğe büründürmüş olması durumu daha da vahimleştiriyor.Kökten dinci tavır ister istemez ,bölge barışı üzerinde kara bir gölge oluşturuyor.Bütün bu oluşumlara \"nükleer tehdit\"de ilave edildiğinde İran\'ın bölge ve dünya barışı yönünden yarattığı problem daha bir belirginleşerek gözler önüne seriliyor.İran\'nın izlediği bu politikalar değişik boyutta pek çok ülkeye rahatsızlık veriyor. Bu tablo ,bölgeyi\"yaşamsal çıkar alanı\"ilan edilen ABD yönetimini derinden kaygılandırıyor.Kaldı ki ;Rusya gibi güçlü ülkeler de ABD\'yi köşeye sıkıştırarak bazı ödünler koparabilmek için İran ile ilişkilerini bir\"şantaj vesilesi\" yapıyor.Moskova \"İran gibi büyük bir ülkeyi yok sayamam.Yalnız kalırsam İran ile ticari ve hatta siyasi konularda bazı temaslar kurup geliştirebilirim\"diyebiliyor..Nispeten ekonomik sıkışık koşullarda olan Almanya ise İran ile olan ekonomik ilişkilerini el altından sürekli olarak geliştirip pekiştiriyor.Bonn -Tahran hattındaki ilişkilerin \"nükleer faaliyetlere \"kadar uzandığı ileri sürülüyor.Uluslararası boyuttaki gelişmeler ise Washington yönetiminin endişelerini alabildiğine yoğunlaştırıyor.Bölgesinde büyük bir güç olma özelliğini koruyan Türkiye\'nin bu vasfını ve ülke menfaatlerini koruyabilmesi için İran politikalarını çok iyi gözden geçirmeli ve uygulamay koyduğu stratejileri hassasiyetle sürdürmelidir. 21nci yüzyılda dünyaya\"örnek\"olarak,\"model\" olarak gösterilen laik,demokratik Türkiye Cumhuriyeti bir takım siyasi,ekonomik eksikliklerine,iç ve dış bazı tehditlere rağmen bu günlere ulaşıp aydınlık bir geleceğe yürüyorsa bunu Atatürk\'e borçludur.Atatürk\'ün eşssiz dehası doğru seçimler yapması ve sağlam temeller oluşturması,bugün geleceğe güvenle bakan Türkiye\'yi yaratmıştır.Bu büyük gücü en gelişmiş medeniyetler seviyesine çıkarmak ve dünyada söz sahibi konuma ulaştırmak her Türk vatandaşının en vazgeçilmez görevidir.Bunu başarmanın da yegane yolu dünyada ve bölgesinde,söz sahibi olmak çok iyi sentez edilmiş istikrarlı politikalardan geçmektedir. '

BİRİNCİ BÖLÜM

JEOPOLİTİK VE JEOPOLİTİK TEORİLER

2 JEOPOLİTİK

4 JEOPOLİTİK TEORİLER

6 BÜYÜK SATRANÇ TAHTASI TEORİSİ

İKİNCİ BÖLÜM

TÜRKİYE VE JEOPOLİTİĞİ

11 TÜRKİYE

18 JEOPOLİTİK ĞÜÇ MERKEZLERİ

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ORTADOĞU'DA BÖLGESEL ĞÜÇ MÜCADELESİNDE İRAN

21 ORTA DOĞU'NUN DÜNYA ÜZERİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ

21 ORTADOĞU'NUN DÜNYA ÜZERİNDEKİ YERİ

21 ORTADOĞU'NUN DÜNYA ÜZERİNDEKİ YERİ

21 ORTADOĞU'NUN JEOPOLİTİK ÖNEMİ

22 ORTADOĞU'NUN STRATEJİK ÖNEMİ

23 ORTADOĞU'NUN EKONOMİK ÖNEMİ

24 İRAN İSLAM CUMHURİYETİ

24 TARİHİ

26 İRAN İSLAM DEVRİMİ

28 İRAN İSLAM CUMHURİYE DEVLET YAPISI

32 ASKERİ DURUMU

34 İRAN İSTİHBARATI

39 KİTLE İMHA SİLHLARI DURUMU

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

TURKİYE-IRAN İLİŞKİLERİ

44 CUMHURİYET DÖNEMİNDE TÜRKİYE-IRAN İLİŞKİLERİ

44 ATATÜRK DÖNEMİ

45 ATATÜRK'UN ÖLÜMÜNDEN SONRA TÜRKİYE-İRAN İLİŞKİLERİ

46 SOVYETLERİM İRAN'A YERLEŞME ÇABALARI

47 BAĞDAT PAKTI'NIN CENTO'YA DÖNÜŞMESİ

48 İRAN DEVRİMİ VE DEVRİMİ VE DEVRİM SONRASI İLŞKİLER

BEŞİNCİ BÖLÜM

İRAN'IN TÜRKİYE'YE RAKİP OLDUĞU BÖLGELERDE DURUM

53 İRAN'IN ORTADOĞU BÖLGESİNDEKİ POLİTİKALARI

55 İRAN'NIN KAFKASLARDAKİ POLİTİKASI

6O İRAN'NIN ORTA ASYA TÜRK CUMHURİYETLERİ POLİTİKASI

63 İRAN RUSYA İLİŞKİLERİ

66 İRAN ABD İLİŞKİLERİ

ALTINCI BÖLÜM

70 SONUÇ

72 HARİTA

73 KAYNAKÇA