Thesis (Doktora). Cyprus International University. Institute of Graduate Studies and Research Guidance and Psychological Counseling Department

Includes bibliography (sheets 165-187)

ÖZET
Yaşam doyumu, bireyin yaşamı ile ilgili öznel bilişsel değerlendirmeleri sonucu
yaşamından memnun olması ya da olmaması şeklinde tanımlanabilmektedir. İnsan
eylemlerine yön veren yaşam doyumu geçmişten günümüze önemi giderek artan bir konu
olmuştur. Günümüzün postmodern psikoloji yaklaşımları bireyin pozitif ve güçlü
yanlarına odaklanmayı ve güçlendirmeyi önermektedir. Bununla birlikte, değişen yaşam
koşulları bireyleri her yönüyle etkilemekte ve yaşam doyumu algısında bir değişime yol
açabilmektedir. Bu noktada, bireyin yaşam doyumunun değerlendirilmesi ve yaşam
doyumunu etkileyen olumlu özelliklerinin incelenmesi önem arz etmektedir. Bu
bağlamda, bu çalışmanın amacını, 18-70 yaş arasındaki bireylerin yaşam doyumlarının
incelenmesi ve güncel bir ölçek olan Riverside Yaşam Doyumu Ölçeği’nin Türkçe’ye
uyarlaması oluşturmaktadır. Riverside Yaşam Doyumu Ölçeği’nin seçiminde yaşam
doyumunun değerlendirilmesinde kullanılan ölçeklerin eleştiri alan eksikliklerini
tamamlamayı amaçlayan güncel, ters maddeleri ile ölçüm yanlılığı vermeyen istatistiki
açıdan güçlü, uygulama açısından pratiklik sağlayan alternatif bir ölçek olması önemli bir
rol oynamıştır. Bu çalışma kesitsel nitelikte nicel bir araştırmadır. Çalışma grubunu
tabakalı örnekleme yöntemi ile belirlenen 18-70 (34.40±13.81) yaş arası toplumun her
kesiminden (öğrenci, hemşire, şoför, memur, vb.) 493 kişi oluşturmaktadır. Veri toplamak
amacıyla, sosyo-demografik bilgi formu, Riverside Yaşam Doyumu Ölçeği Türkçe
Formu, Yaşam Doyumu Ölçeği Türkçe Formu, Beş Faktör Kişilik Envanteri Türkçe
Formu, Çok-Boyutlu Psikolojik İyi Oluş (Esenlik) Ölçreği, Pozitif ve Negatif Duygu
Ölçeği Türkçe Formu kullanılmıştır. Veriler IBM SPSS 25.0 ve IBM AMOS 21.0 istatistik
programları aracılığı ile analiz edilmiştir. Verilerin normallik analizleri sonucunda
parametrik istatistik tekniklerinin kullanılmasının uygun olacağı değerlendirmesi
yapılmıştır. Çalışmanın sonuçları, Riverside Yaşam Doyumu Ölçeği Türkçe Formunun
tek faktörlü yapısının toplam varyansın %49.21’ini açıkladığı, uyum iyiliği değerlerinin
iyi olduğu, diğer psikolojik ölçekler ile anlamlı ilişkileri olduğu ve güvenilirlik
değerlerinin (Composite reliability=.77, Cronbach Alpha=.78) iyi olduğu saptanmıştır.
Elde edilen bulgular Riverside Yaşam Doyumu Ölçeği Türkçe Formunun Türk kültüründe
III
de geçerli ve güvenilir bir biçimde yaşam doyumunu değerlendirdiğini göstermiştir. Genel
olarak, yaşam doyumunun yaşlı grupta daha yüksek olduğu bulunmuştur. Bununla
birlikte, Beş Faktör Kişilik Envanteri faktörlerinden nevrotikliğin olumlu duygulanım ile
yaşam doyumu arasındaki ilişkiye negatif yönde kısmen etki ettiği saptanmıştır. Çalışma
sonucunda, katılımcıların çoğunluğunun yaşamlarından memnun (%59) oldukları, 60-70
yaş arası grubun yaşam doyumu düzeylerinin diğer yaş gruplarına göre anlamlı olarak
daha yüksek olduğu, pozitif duygulanımın, psikolojik iyi oluş düzeyinin, dışadönüklük,
uyumluluk ve özdisiplin kişilik özelliklerinin yüksek olması, negatif duygulanımın ve
nevrotiklik kişilik özelliğinin düşük olmasının yüksek düzeyde yaşam doyumu düzeyi ile
ilişkili olduğu bulunmuştur. Bununla birlikte, yaşam doyumunun değerlendirilmesinde
güncel bir ölçek olan Riverside Yaşam Doyumu Ölçeği alana kazandırılmıştır. Çalışmanın
bulguları çalışmada sunulmuş ilgili alan yazın ışığında tartışılmıştır.