Thesis (Yüksek Lisans) - Cyprus International University. Institute of Graduate Studies and Research Clinical Psychology Department

Includes bibliography (sheets 59-67)

ÖZ Yapılan çalışmada, otizm spektrum bozukluğu tanısı almış bireylerin sağlıklı kardeşlerinin benlik saygısı ve suçluluk- utancın kabullenme üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırmaya Ege Bölgesi'nde bulunan, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi'nde aktif olarak öğrenim gören öğrencilerin 60'ı kadın 63'ü erkek olmak üzere toplamda 123 kişiden oluşan sağlıklı kardeşleri veri toplanması için çalışmaya dahil edilmiştir. Katılımcıların kardeşlerinin otizm tanısı almış olması, katılımcıların 14 yaş ve üzeri olmaları, okuma-yazma bilmeleri, gönüllü olmaları çalışmaya katılmak için temel esas olarak belirlenmiştir. Katılımcılardan veri toplamak için Özel Gereksinimli Çocuğun Kardeşine Ait Bilgi Formu, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği, Suçluluk- Utanç Ölçeği ve Özel Gereksinimli Kardeşe Yönelik Tutum Ölçeği kullanılarak veriler elden toplanmıştır. Katılımcılara Bilgilendirilmiş Onam Formu ve Katılımcı Bilgi Formu da verilmiştir. Araştırma verilerinin analiz edilmesinde Statistical Package for Social Sciences (SPSS) yazılımı kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre katılımcıların cinsiyeti, kardeş sayısı ile otizmli bireylerin yaşı, cinsiyeti gibi özelliklerinin kardeşi kabullenme üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ancak katılımcıların yaşı ve öğrenim durumunun, kardeşi kabullenme üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu görülmektedir. Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeğinin kardeşi kabullenme üzerinde bir etkisinin olmadığı ancak Suçluluk-Utanç Ölçeğinin kardeşi kabullenme üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu bulunmuştur. Suçluluk alt boyutunun Özel Gereksinimli Kardeşe Yönelik Tutum Ölçeğini pozitif yönde, utanç alt boyutunun Özel Gereksinimli Kardeşe Yönelik Tutum Ölçeğini negatif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak Otizm Spektrum Bozukluğu tanısına sahip bireylerin kardeşlerinin ihmal edilmemeleri ve kardeş ilişkilerinin sağlıklı gelişmesi için gerekli profesyonel desteğin verilmesi önemlidir.

ABSTRACT In this study, the effect of self-esteem, guilt, shame and acceptance was investigated among healthy siblings of individuals diagnosed with autism spectrum disorder. According to the research, healthy siblings of the students, sixty percent of whom are female and 63 percent male, who are actively studying in the special education and rehabilitation center of the Ministry of National Education in the Aegean Region, were included in the study for data collection. It was determined as the basic basis for participating in the study that the siblings of the participants were diagnosed with autism, the participants were over 14 years old, they were literate, they were volunteers. In order to collect data from the participants, the data were collected by using the Information Form of The Sibling of The Child With Special Needs, the Rosenberg Self-Esteem Scale, Guilt and Shame Scale and Attitude and Care Level Toward Disable Sibling Scale. Informed consent form and participant information form were also given to the participants. Statistical Package for Social Sciences (SPSS) software was used to analyze the research data. According to the research findings, it was concluded that the characteristics such as the gender of the participants, number of siblings, age and gender of the individuals with autism do not have a significant effect on sibling acceptance. But, there is that the age and educational status of the participants has a significant effect on accepting to siblings. It was found that the Rosenberg Self-Esteem Scale had no effect on sibling acceptance, but the Guilt and Shame Scale had a significant effect on sibling acceptance. It was concluded that subscale of guilt positively affected Attitude and Care Level Toward Disable Sibling Scale and subscale of shame negatively affected Attitude and Care Level Toward Disable Sibling Scale. As a result, siblings of individuals with autism spectrum disorder should not be neglected and it is important to give the necessary professional support for the healthy development of sibling relationships.