Thesis (PhD) - Cyprus International University. Institute of Graduate Studies and Research Counseling Psychology Department

Includes bibliography (sheets 132-145)

ÖZET
Bu çalışmanın ilk amacı aile fonksiyonunu değerlendirmek amacıyla geliştirilen
Sistemik Klinik Sonuç ve Rutin Değerlendirme Ölçeği SCORE-15 Türkçe formunun
güvenirlik ve geçerlik çalışmalarını gerçekleştirmektir. Çalışmanın ikinci amacı ise
benliğin ayrımlaşması ile aile fonksiyonu arasındaki ilişkide evlilik doyumu ve bilişsel
esneklik alt boyutlarının aracı rolünü incelemektir. Çalışma grubu, KKTC ve
Türkiye’de yaşayan 24-70 yaş aralığındaki evli bireylerden oluşan klinik ve klinik
olmayan gruptan oluşturulmuştur. Çalışma kapsamında veri toplamak amacıyla
benliğin ayrımlaşması toplam puanları Benliğin Ayrımlaşması Envanteri, aile
fonksiyonu toplam puanları çalışma kapsamında Türkçe geçerlik ve güvenirlik
çalışmaları gerçekleştirilen Sistemik Klinik Sonuç ve Rutin Değerlendirme Ölçeği
SCORE-15, evlilik doyumu toplam puanları Kansas Evlilik Doyumu Ölçeği ve bilişsel
esneklik alt ölçek puanları Bilişsel Esneklik Envanteri kullanılmıştır. Katılımcıların
demografik bilgileri araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu ile
toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizlerinde SPSS 23 ve AMOS 23
programlarından yararlanılmıştır. Evli bireylerin benlik ayrımlaşma düzeyleri ile aile
fonksiyonu arasındaki ilişkide evlilik doyumu ve bilişsel esneklik alternatifler ve
kontrol alt boyutlarının aracı rolü yapısal eşitlik modeli ile sınanmıştır.
SCORE-15 Türkçe formu için geçerlik çalışması sonucunda 15 maddelik ölçeğin
doğrulayıcı faktör analizleri sonuçları üç faktörlü yapıyı desteklemiştir. Birinci faktör
Güçlü Yönler, ikinci faktör Güçlükler ve üçüncü faktör İletişim olarak adlandırılmıştır.
Ölçeğin güvenirliğini test etmek amacıyla Cronbach Alpha iç tutarlık katsayıları
hesaplanmıştır. Analizler sonucunda güvenirlik katsayıları ölçeğin toplamı için .89,
Güçlü Yönler alt boyutu için 83, Güçlükler alt boyutu için 75 ve iletişim alt boyutu
için .69 olarak hesaplanmıştır. Bulgular ölçeğin klinik ve araştırmalarda kullanım için
uygun olduğunu ortaya koymuştur.
Evlilik doyumu ve bilişsel esneklik alternatifler ve kontrol alt boyutlarının aracı
etkileri bootstrap yöntemi ile test edilmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre
benliğin ayrımlaşması ile aile fonksiyonu arasındaki ilişkide evlilik doyumunun kısmi
aracı rolü olduğu görülmüştür. Sonuçlar benliğin ayrımlaşması ile aile fonksiyonu arasındaki ilişkide bilişsel esneklik alternatifler ve kontrol alt boyutlarının aracı
rolünün anlamlı olmadığını göstermiştir. Bulgular literatürde yer alan ilgili çalışmalar
ışığında tartışılmış, ileriye yönelik alan çalışanlarına ve araştırmacılara yönelik
öneriler paylaşılmıştır.

ABSTRACT
The first aim of this study is to perform the reliability and validity studies of the
SCORE-15 Turkish version of the Systemic Clinical Outcome and Routine Evaluation.
The second aim of the study is to examine the mediating role of marital satisfaction
and cognitive flexibility sub-dimensions in the relationship between differentiation of
self and family function. The study group consisted of clinical and non-clinical married
individuals between the ages of 24-70 living in the TRNC and Turkey. Within the
scope of the study, Differentiation of Self Inventory, The Systemic Clinical Outcome
and Routine Evaluation, 15-item version (SCORE-15), Kansas Marital Satisfaction
Scale and Cognitive Flexibility Inventory were used to collect data. The demographic
information of the participants was collected with the personal information form
prepared by the researcher.
SPSS 23 and AMOS 23 programs were used in the statistical analysis of the data. The
mediating role of alternatives and control sub-dimensions of cognitive flexibility and
marital satisfaction in the relationship between self-differentiation levels of married
individuals and family function was tested with the structural equation model. The
mediating effects of alternatives and control sub-dimensions on marital satisfaction
and cognitive flexibility were tested with the bootstrap method.
As a result of the validity study for the SCORE-15 Turkish form, the confirmatory
factor analyzes of the 15-item scale supported the three-factor structure. The first
factor was called Strengths, the second factor was called Difficulties, and the third
factor was Communication. Cronbach Alpha internal consistency coefficients were
calculated to test the reliability of the scale. As a result of the analysis, the reliability
coefficients were calculated as .89 for the total scale, 83 for the Strengths subdimension,
75 for the Difficulties sub-dimension, and .69 for the communication subdimension.
The findings revealed that the scale is suitable for clinical and research use.
According to the findings obtained from the study, it was seen that marital satisfaction
had a partial mediator role in the relationship between differentiation of self and family
function. It was determined that the cognitive flexibility alternatives and control subdimension
did not have a mediating role in the relationship between differentiation of
self and family function, The findings were discussed in the light of related studies in
the literature, and suggestions were shared for future fieldworkers and researchers.