Thesis (PhD) - Cyprus International University. Institute of Graduate Studies and Research Law Department

Includes bibliography (sheets 156-163)

ÖZET
Müşterek avarya ile ilgili kuralların oldukça eski tarihlerde ortaya çıktığı
bilinmektedir. Sadece günümüzde değil, yüzlerce yıl önce de malların deniz yoluyla
taşınması korsanlık, kazalar, ağır hava koşulları vb. gibi birçok tehlikeye maruz
kalmıştır, bu soruna çözüm genel ve özel avarya uygulamalarının başlatılması
olmuştur.
Hususi ve müşterek avarya arasındaki temel fark, deniz taşımacılığı sırasında hususi
avaryada kayıpların kazara olması (çarpışma, yangın, karaya oturma), müşterek
avaryada ise, olağanüstü harcamaların ve fedakârlıkların kasten ve makul bir şekilde
yapılır. Müşterek avarya ilk çağlarda Rodos ve Roma hukuklarında yer aldığı
görülmektedir. Orta çağda ise müşterek avaryaya ilişkin kurallar deniz adetlerinde
yer alarak devam etmiş, sonra milli hukuklara geçmiştir. Uluslararası ticaret
geliştikçe müşterek avaryanın da geliştirilmesi gerekli hale gelmiştir. Bu nedenle,
müşterek avaryanın ülkelerdeki gelişimi farklılık göstermiş, hukuk kurallarındaki ve
uygulamada farklılıklar, uluslararası anlamda yeknesaklığın temin edilmesi ihtiyacını
doğurmuştur. Bahse konu farklılıklar müşterek avarya alanında kanunlar ihtilaflarına
yol açmış ve bunun önüne geçmek için 19. yüzyılın sonunda York Anvers Kuralları
(YAK) oluşturulmuştur. Müşterek avarya denizcilik dünyasında York Anvers
Kuralları ile düzenlenmektedir. YAK’ın hukuki niteliği ve gelişim süreci
incelendiğinde, bu kuralların uygulanması devlet otoritesi yerine, gerçek veya tüzel
kişilerin iradelerine bağlı olduğu görülmektedir. Milletlerarası Deniz Ticareti
Komitesi (Comité Maritime International/CMI) bünyesinde müşterek avarya
kurallarının özellikle donatanların, yük ilgililerinin ve yük sigortacılarının
masraflarının paylaşılması ile ilgili konulardaki itirazları üzerine 1994, 2004 ve 2016
yıllarında YAK’ında köklü değişiklikler, ilave ve tadiller yapıldığı görülmektedir.
Müşterek avarya deniz yolculuklarına ait özel bir kurumdur. CMI’ın 1974 YAK’ın
1990 değişikliklerine de ilave eden metin esas alınarak yeni kurallar eklenmiş, ilave
ve esaslı tadilatlar gerçekleştirilmiştir. Uygulamada ortaya çıkan muhtelif sorunlar
neticesinde YAK 2004 özellikle de yük sigortacılarının masraflarının paylaşılması ile
ilgili konulardaki itirazlar üzerine 6 madde üzerinde değişiklik yapılmıştır. CMI son
iii
olarak New York 2016 toplantısında, YAK’ın hukuki niteliğinde herhangi bir
değişiklik yapmadan farklı kapsam ve içerikte değişiklikler ve ilaveler yapmıştır.
Anahtar Kelimeler: CMI Kılavuzu, Deniz Ticareti Komitesi, Kural, Milletlerarası
Türk Ticaret Kanunu, Müşterek Avarya, York Anvers Kuralları,

ABSTRACT
The rules of general average originated in ancient times. Not only today, but also
hundreds of years ago, the transport of goods by sea faced various dangers such as
piracy, accidents, storms, etc. The solution to this problem is to introduce general
averages and special averages.
The main difference between special and general average is that in special average
during maritime transportation, losses are accidental (collision, fire, stranding), while
in general average, extraordinary expenses and sacrifices are made deliberately and
reasonably. In the Middle Ages, the rules regarding common average continued to be
included in maritime customs and then passed to national legal system. As
international trade has developed, it has become necessary to develop common law.
For this reason, since the development of general average in different countries
varies and there are significant differences in law and practice, international
uniformity is needed. Due to some differences between the laws, a conflict of laws
emerged in the field of general average and the York Antwerp Rules (YAK) were
established at the end of the 19th century in order to prevent this. In the maritime
world, general average is regulated by the York Antwerp Rules. When the legal
nature and developmental aspects of the YAK are examined, it is seen that the
application of these rules depends on the autonomy of natural or legal persons
instead of the state authority. It is seen that these rules were put into practice by
making radical amendments, additions and modifications to the 1994, 2004 and 2016
York Antwerp Rules upon the objections of the International Maritime Committee
(Comité Maritime International/CMI), especially on the issues related to the sharing
of the expenses of the owners, cargo interests and cargo insurers. General average is
a special institution for maritime voyages. New rules have been adopted, additions
and fundamental amendments have been made based on the text of the CMI's 1974
York Antwerp Rules, which was also added to the 1990 amendments. As a result of
various problems arising in the implementation of the 2004 York Antwerp Rules, 6
articles in particular were amended in response to objections, especially in relation to
the sharing of costs by cargo insurers. Finally, at the New York 2016 meeting, CMI
v
made amendments and additions of different scope and content without making any
changes in the legal nature of the York Antwerp Rules.
Key Words: CMI Clause, Comité Maritime International, General Average, Turkish
Commercial Code, York Antwerp Rules.