Thesis (MSc) - Cyprus International University. Institute of Graduate Studies and Research Nutrition and Dietetics Department

Includes bibliography

ÖZET
Yeme farkındalık ölçeği (YFÖ-30), insanların yeme davranışlarının nedenlerini,
sonuçlarını ve farkındalığını ölçen bir araçtır. Bu ölçek, insanların yeme davranışlarını
değiştirerek obeziteyi önlemelerine yardımcı olur. Yeme farkındalığı, adölesanların
yeme davranışlarının farkında olmalarını ve yedikleri gıdaların türü, miktarı ve kalorisi
hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlayarak sağlıklı beslenme alışkanlıklarının
geliştirilmesine katkı sağlayabilir. Ayrıca, yeme farkındalığı, adölesanların duygusal
durumları, stres düzeyleri ve sosyal baskıları ile başa çıkma yeteneklerini artırarak
obezitenin önlenmesinde etkili olabilir.
Bu çalışma, Özel Mersin Uğur Anadolu Lisesi’ndeki lise öğrencilerinde yeme
farkındalığı ile obezite ve beslenme durumu arasındaki ilişkiyi değerlendirmek
amacıyla yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak, öğrencilerin demografik,
antropometrik, beslenme durumlarını içeren bir anket formu ve YFÖ-30 kullanılmıştır.
Çalışmaya 103 kız (%52), 92 erkek (%48) dahil edilmiştir. Öğrencilerin, YFÖ-30 puan
ortalaması 102 bulunmuştur. Öğrencilerin %55.3’ü düzenli olarak fiziksel aktivite
yapmaktadır. Abur cubur tüketen öğrencilerin oranı %59 olup, %73’ü öğün
atlamaktadır. Öğrencilerin %63.4’ü sosyal medyanın beslenme düzenlerini
etkilediğini belirtmiş olup, bu öğrencilerin %62’si etkilenimin olumlu olduğunu
belirtmiştir.
Yeme farkındalığı ve alt faktörleri ile diğer parametreler arasındaki korelasyon
incelenmiştir. Cinsiyet ile duygusal yeme puanı arasında zayıf, pozitif bir korelasyon
bulunurken, yeme kontrol puanı arasında zayıf, negatif bir korelasyon bulunmuştur.
Cinsiyet ile duygusal yeme puanı arasında zayıf, olumlu bir korelasyon mevcutken;
yeme kontrol puanı arasında zayıf, olumsuz bir korelasyon saptanmıştır. Fiziksel
aktivite ile duygusal yeme arasında, annenin beden yapısı ile farkındalık arasında,
babanın eğitim durumu ile yeme kontrolü arasında zayıf düzeyde negatif korelasyon
bulunmuştur. Abur cubur tüketimi ile YFÖ-30 toplam puanı ve alt faktörlerinin çoğu
arasında orta düzeyde ve pozitif korelasyon saptanmıştır. Sosyal iletişim araçları
kullanımı ile disinhibisyon arasında zayıf düzeyde pozitif korelasyon bulunmuştur.
Öğün atlama ile YFÖ-30 toplam puanı ve odaklanma arasında zayıf düzeyde, pozitif
yönde bir korelasyon olduğu saptanmıştır. Ancak persentil, beden yapısı, kronik
hastalık varlığı, anne eğitim durumu ile YFÖ-30 toplam puanı ve alt faktörleri arasında
korelasyon görülmemiştir.
Çalışmamız, adölesanlarda yeme farkındalığının beslenme durumu ve obezite ile
ilişkisini belirleyerek, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının geliştirilmesi ve obezitenin
önlenmesine katkı sağlayacaktır. Ayrıca, okul yöneticilerine, öğretmenlere ve velilere
adölesanların beslenme durumunu ve yeme farkındalığını artırmak için öneriler
sunmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Adölesan, Beslenme, Lise Öğrencisi, Obezite, Yeme
Farkındalığı

ABSTRACT
The Mindful Eating Questionnaire-30 (MEQ-30) is a tool that measures the causes,
consequences and awareness of people's eating behaviors. This scale helps people
prevent obesity by changing their eating behavior. Mindful eating can contribute to the
development of healthy eating habits by enabling adolescents to be aware of their
eating behaviors and to have information about the type, amount and calories of the
foods they eat. In addition, mindful eating may be effective in preventing obesity by
increasing adolescents' ability to cope with their emotional states, stress levels and
social pressures.
This study was conducted to evaluate the relationship between mindful eating, obesity
and nutritional status in high school students at Private Mersin Uğur Anatolian High
School. As a data collection tool, a questionnaire including demographic,
anthropometric and nutritional status of the students and MEQ-30 were used. 103 girls
(52%) and 92 boys (48%) were included in the study. The students’ MEQ-30 score
average was 102. 55.3% of the students do physical activity regularly. The rate of
students consuming junk food is 59% and 73% skip meals. 63.4% of the students stated
that social media affected their diets, and 62% of these students stated that the
influence was positive.
The correlation between mindful eating and its sub-factors and other parameters was
examined. While there was a weak positive correlation between gender and emotional
eating score, a weak negative correlation was found between the eating control score.
While a weak, positive correlation was found between gender and emotional eating
score, a weak, negative correlation was found between eating control score. There
were weak and negative correlations between physical activity and emotional eating,
between mother's body structure and awareness, and between father's educational
status and eating control. A moderate and positive correlation was found between
consumption of junk food and the total score of MEQ-30 and most of its sub-factors.
A weak positive correlation was found between the use of social communication tools
and disinhibition. It was found that there was a weak positive correlation between
skipping meals and the total score of MEQ-30 and focusing. However, no correlation
was found between percentile, body structure, presence of chronic disease, mother's
education level, and the total score of MEQ-30 and its sub-factors.
Our study will contribute to the development of healthy eating habits and prevention
of obesity by determining the relationship of mindful eating with nutritional status and
obesity in adolescents. It also offers suggestions to school administrators, teachers and
parents to increase adolescents' nutritional status and mindful eating.
Keywords: Adolescent, High School Student, Mindful Eating, Nutrition, Obesity