Kaynakça var (109-115 s.)

'ÖZET Nükleer silahların devletlerin askeri envanterleri içinde yer almaya başladıkdan sonra İlk ve son kez kullanıldığı Hiroşima ve Nagazaki'de bıraktığı korkunç etkileri,bu silahların ne denli büyük bir caydırma aracı ve ne denli büyük bir tehlike olduklarını göstermiştir. Ortaya çıkışıyla birlikte ülkelerin tüm gündemini meşgul eden nükleer silahların; gücü, etkisi ve tesiri sahip olsun olmasın her devletin, her bölgenin , her kıtanın kısa tüm dünyanın sorunu haline gelmiştir. Bu muhteşem ve bir o kadar da korkunç silahların devlet politikalarına ve uluslararası politikalara etkileride savaş alanlarına bıraktığı etki gibi ani ve kalıcı olmuştur. Özelliklede İran'ın nükleer faaliyetleri uluslararası arenada büyük etki yaratmıştır. Bu bağlamda İran gibi stratejik öneme sahip orta ölçekli bölgesel güçlerin nükleer silahlanma çabasında olması kuşkusuz Ortadoğu'daki güç dengesini ve güvenlik denglemlerini alt üst edici bir etki yaratma potansiyeline sahiptir. İran, nükleer güç olduğu takdirde Ortadoğu'daki gücünü ve nüfuzunu dramatik olarak artırırken bölgede var olan nükleer silahlanma yarısına ivme kazandıracaktır. Diğer yandan bölgedeki nükleer leşme çabaları askeri müdahaleyle önlendiği takdirde bölgede uzun yıllar sürecek istikrarsızlıklar ve insani trajediler ortaya çıkartacaktır. Türkiye ise İran'ın bu çabalarından en ciddi olarak etkilenecek ülkelerin başında gelmektedir . İran'ın nükleer güç olması Türkiye'yi askeri güvenlik bakımından yeni önlemler almaya yönelteceği gibi siyasal, ekonomik ve çevresel sorunlarla da yüzleştirecektir. Öte yandan ABD'nin İran'ın nükleerleşme çabalarına yönelik olası bir müdahalesi de Türkiye için farklı düzlemlerde sorunlar doğurabilecek bir seçenek olacaktır. Anahtar Kelimeler: Nükleerleşme ,Nükleer Politika,Nükleer Güç. ABSTRACT Nuclear weapons states ' military inventories to take part in after the part start of the first and the last time was used in Hiroshima and Nagasaki had left terrible effects of these weapons caused a major deterrent tool and how great a threat they showed. With the emergence of countries that occupy the entire agenda of nuclear weapons; strength, impact and influence whether or not the owner of each state, every region,every continent, all the world's promlems have become shorter. It was fabulous and so in a state of terrible weapons regional policies and their impact on international politics, such as its impact on the battlefield has been a sudden and permanent. In particular, Iran's nuclear activities have a major impact in the international arena. In this context the nuclear armament efforts of the middle-sized regional powers like Iran has the potential to overthrow the balance of pover and the security eguations in the Middle-East. In case Iran becomes nuclear, it will increase its power and influence in the Middle-East dramatically, İt will also initiate a nuclear arms race in the region. On the other hand nuclearization efforts in the Region to prevent military intervention in case of instability in the region for many years and humanitarian tragedies will be revealed. Turkey, is one of the countries to be influenced most seriously by this. The nuclearization of Iran would motivate Turkey to take measures in terms of military security, while it will make her face with environmental and economic guestions. On the other hand, the possible intervention of USA, or an other regional country, against the nuclearization efforts of Iran will be an option to cause problems in many levels. Keywords: Nuclearization, Nuclear Policy, Nuclear Power. '

1 GİRİŞ

3 BİRİNCİ BÖLÜM

4 BİR BÖLĞE DEVLETİ OLARAK İRAN'IN NÜKLEER SİLAHLANMAYA İLİŞKİN POLİTİKASI

5 İran'ın Nükleer Çalışmalarının Tarihçesi-Şah Dönemi

8 Devrim Sonrası Dönem

10 İran'in Balistik Füze Programı ve Çalışmalar

14 İran Liderliğinin Nükleer Programları Hakkındakı Söylemi

17 İran'in Nukleer Güç Olma Tarihine Yönelik Batı Kaynaklı Tahminler

18 İran'in Nükleer Politikasının Dinamikleri

18 İç Dinamikler

21 İran'ın Nükleer GüçOlma Çabaları ve Diğer Ğüçler

21 Bölge Devletleri

27 Uluslararsı Güçler

37 Birleşmiş Milletler, AGİT ve NATO

41 İKİNCİ BÖLÜM

41 İRAN'IN NÜKLEER PROGRAMI

41 İran'ın Nükeer Enerji ve Silahlanma Gereksinimi

44 İran'ın Nükleer Çalışmalarının Tarıhsel Arka Planı

44 Devrim Öncesi Nükleer Çalışmalar

46 Devrim Sonrası Nükleer Çalışmalar

50 İran'ın Nükleer Çalışmalarını Sürdürdüğü Tesisler

53 İran'ın Nükleer Çalışmalarında Destek Aldığı Ülkeler

53 İran-Rusya Nükleer İşbirliği

60 İran-Çin Nükleer İşbirliği

63 Avrupa Birliği Ülkeleri ile İşbirliği

66 Diğer Ülkelerin Tutumu

66 Türkiye'nin Tutumu

68 Komşu Devletlerin Tutumu

70 İşrail'nin Tutumu

74 ÜÇUNÇÜ BÖLÜM

74 İRAN'IN NÜKLEER PROGRAMININ HUKUSAL BOYUTU ULUSLAR ARASI ANLAŞMALAR

74 Uluslararası Hukuk ve Nükleer Silahlar

78 Nükleer Silahlarla İlgili Anlaşma ve Uygulamalar

79 Uluslararsı Atom Enerjisi Kurumu(UAEK)

83 Nükleer Silahların Yayılması Önleme Antlaşması-NPT

87 İran -Uluslararsı Atom Enerjisi Kurumu İlişkileri

94 İran-Birleşmiş Milletler İlişkilleri

100 İran'in Nükleer Programı ve NPT

102 SONUÇ

109 KAYNAKÇA