RIVERSIDE YAŞAM DOYUMU ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇE'YE UYARLANMASI VE 18-70 YAŞ ARASI BİREYLERİN YAŞAM DOYUMLARININ İNCELENMESİ /
Bedriye YILMAZ ALICI; Danışman: Yrd.Doç.Dr. Gürcan Seçim
- 204 sheets; 30 cm.
Thesis (Doktora). Cyprus International University. Institute of Graduate Studies and Research Guidance and Psychological Counseling Department
Includes bibliography (sheets 165-187)
ÖZET Yaşam doyumu, bireyin yaşamı ile ilgili öznel bilişsel değerlendirmeleri sonucu yaşamından memnun olması ya da olmaması şeklinde tanımlanabilmektedir. İnsan eylemlerine yön veren yaşam doyumu geçmişten günümüze önemi giderek artan bir konu olmuştur. Günümüzün postmodern psikoloji yaklaşımları bireyin pozitif ve güçlü yanlarına odaklanmayı ve güçlendirmeyi önermektedir. Bununla birlikte, değişen yaşam koşulları bireyleri her yönüyle etkilemekte ve yaşam doyumu algısında bir değişime yol açabilmektedir. Bu noktada, bireyin yaşam doyumunun değerlendirilmesi ve yaşam doyumunu etkileyen olumlu özelliklerinin incelenmesi önem arz etmektedir. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacını, 18-70 yaş arasındaki bireylerin yaşam doyumlarının incelenmesi ve güncel bir ölçek olan Riverside Yaşam Doyumu Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlaması oluşturmaktadır. Riverside Yaşam Doyumu Ölçeği’nin seçiminde yaşam doyumunun değerlendirilmesinde kullanılan ölçeklerin eleştiri alan eksikliklerini tamamlamayı amaçlayan güncel, ters maddeleri ile ölçüm yanlılığı vermeyen istatistiki açıdan güçlü, uygulama açısından pratiklik sağlayan alternatif bir ölçek olması önemli bir rol oynamıştır. Bu çalışma kesitsel nitelikte nicel bir araştırmadır. Çalışma grubunu tabakalı örnekleme yöntemi ile belirlenen 18-70 (34.40±13.81) yaş arası toplumun her kesiminden (öğrenci, hemşire, şoför, memur, vb.) 493 kişi oluşturmaktadır. Veri toplamak amacıyla, sosyo-demografik bilgi formu, Riverside Yaşam Doyumu Ölçeği Türkçe Formu, Yaşam Doyumu Ölçeği Türkçe Formu, Beş Faktör Kişilik Envanteri Türkçe Formu, Çok-Boyutlu Psikolojik İyi Oluş (Esenlik) Ölçreği, Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği Türkçe Formu kullanılmıştır. Veriler IBM SPSS 25.0 ve IBM AMOS 21.0 istatistik programları aracılığı ile analiz edilmiştir. Verilerin normallik analizleri sonucunda parametrik istatistik tekniklerinin kullanılmasının uygun olacağı değerlendirmesi yapılmıştır. Çalışmanın sonuçları, Riverside Yaşam Doyumu Ölçeği Türkçe Formunun tek faktörlü yapısının toplam varyansın %49.21’ini açıkladığı, uyum iyiliği değerlerinin iyi olduğu, diğer psikolojik ölçekler ile anlamlı ilişkileri olduğu ve güvenilirlik değerlerinin (Composite reliability=.77, Cronbach Alpha=.78) iyi olduğu saptanmıştır. Elde edilen bulgular Riverside Yaşam Doyumu Ölçeği Türkçe Formunun Türk kültüründe III de geçerli ve güvenilir bir biçimde yaşam doyumunu değerlendirdiğini göstermiştir. Genel olarak, yaşam doyumunun yaşlı grupta daha yüksek olduğu bulunmuştur. Bununla birlikte, Beş Faktör Kişilik Envanteri faktörlerinden nevrotikliğin olumlu duygulanım ile yaşam doyumu arasındaki ilişkiye negatif yönde kısmen etki ettiği saptanmıştır. Çalışma sonucunda, katılımcıların çoğunluğunun yaşamlarından memnun (%59) oldukları, 60-70 yaş arası grubun yaşam doyumu düzeylerinin diğer yaş gruplarına göre anlamlı olarak daha yüksek olduğu, pozitif duygulanımın, psikolojik iyi oluş düzeyinin, dışadönüklük, uyumluluk ve özdisiplin kişilik özelliklerinin yüksek olması, negatif duygulanımın ve nevrotiklik kişilik özelliğinin düşük olmasının yüksek düzeyde yaşam doyumu düzeyi ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Bununla birlikte, yaşam doyumunun değerlendirilmesinde güncel bir ölçek olan Riverside Yaşam Doyumu Ölçeği alana kazandırılmıştır. Çalışmanın bulguları çalışmada sunulmuş ilgili alan yazın ışığında tartışılmıştır.