KKTC VE TÜRK CEZA HUKUKUNDA ÇOCUĞUN TIBBİ MÜDAHALEYE RIZASI /
TÜLAY KAŞOT; TEZ DANIŞMANI: YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA ZEKİ YILDIRIM
- ix, 101 pages; 31 cm. Includes CD
Thesis (MA/LLM) - Cyprus International University. Institute of Graduate Studies and Research Law Department
Includes bibliography (sheets 92-101)
ÖZ Yetişkin her bireyin yaşamış olduğu bir çocukluk dönemi vardır. Çocukluk dönemi sonrası birey yetişkinliğe doğru adım atar. Toplum nezdinde çocuklar, savunmasız bireyler olup, kendi haklarını tek başlarına savunamamaktadırlar. Çocuklara yönelik beslenme, güvenlik ve eğitim gereksinimleri yanı sıra sağlık hakkı da temel yaşam hakları arasında yer almaktadır. Sağlık ile ilgili ortaya çıkan sorunlar çocukların günlük ve gelecek yaşamlarını önemli ölçüde etkilemektedir. Bu nedenle ülkeler sağlık alanındaki faaliyetlerini ön planda tutmakta, ebevenyler de çocukların sağlığına yönelik gerekli sorumluluklarını yerine getirmekte, gerektiğinde de sağlık kuruluşlarına başvurmaktadırlar.Çocuklara yönelik uygulanacak olan tıbbi müdahalelerin yasal izinler neticesinde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu izinler rıza olarak adlandırılmakla birlikte çocuk ve ebeveynleri tarafından yazılı olarak verilmesi gerekmektedir. Hukuki anlamda sürecin bu yönde gelişmesi gerekmekle birlikte toplumda fiili anlamda seyrinin nasıl olduğunun belirlenmesi de ayrıca önemlidir. Çalışmamızda, çocuklara yönelik gerçekleştirilecek tıbbi müdahaleler ile ilgili rızanın hukuki düzenlemeleri ve doktrinde nasıl ilerlediğinin belirlenmesi, konu hakkında hukuki süreçleri tamamlanan ve yargı nezdinde karara bağlanan davalarda nasıl seyrettiğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmamızsonucunda, çocuklara yönelik uygulanacak olan tıbbi müdahalelerde rıza alınmasının, tıbbi müdahale ile ilgili tüm detayları içerecek şekilde olması gerektiği, tıbbi müdahale detaylarının yer almadığı rıza formlarının (aydınlatılmış onam) hukuki anlamda sorun teşkil ettiği, alınacak rıza formlarının hekimlerden ziyade sağlık kurumları tarafından saklanması ve muhafaza edilmesi gerektiği, belirlenmiştir.Ceza hukuku kapsamında tıbbi müdahalelerde hasta rızasının bulunmaması durumunda tıbbi işlemlerin gerçekleştirilmemesi ve tıbbi müdahalelerde hasta rızasının olması gerekmektedir. Bu durum Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Ceza Yasası’nda açıkça belirtilmektedir. Rıza alınmadan gerçekleştirilecek tıbbi uygulamaların 1(bir) yıla varan hapis cezaları, rıza alınarak gerçekleştirilecek tıbbi uygulamalarda ceza sorumluluğu gerekmediği, tıbbi müdahalelerin sonuç ve mahiyeti hakkında yeterince bilgilendirmenin yazılı olacak şekilde yapılması ve tıbbi müdahalenin uzman hekimce sağlık kuruluşunda gerçekleştirilmesi gerektiği ifade edilmektedir.Ayrıca Yargıtay kararlarında çocuğa yönelikuygulanan tıbbi müdahale ile ilgili rızanın eksiksiz ve detaylı olarak yer alması gerektiği de görülmüştür. Çalışmamızın sonucuna göre çocukta tıbbi müdahaleye rıza konusu daha fazla araştırma yapılması gereken bir konu olup, bu kapsamda daha fazla hukuki düzenlemelerin ortaya çıkacağı da düşünülmektedir. Temyiz kudretine sahip olduğu halde çocukta tıbbi müdahaleye rıza konusundaki tasarruf hakkının tamamen yasal temsilciye bırakılması, kişinin kendi geleceğini belirleme hakkının gözardı edildiği anlamına gelmektedir. Kendi görüşlerini oluşturma kapasitesine sahip çocuklar, kendilerini ilgilendiren konularda iii düşüncelerini özgürce ifade etme hakkına sahip olmalıdır. Her somut olay kendi içerisindedeğerlendirilmelidir. Hekim tarafından uygulanacak basit nitelikteki tıbbi müdahalelerde ayırtım gücüne sahip küçüğün tek başına rızası yeterli sayılmalıdır. Tıbbi müdahaleninağrılığınagöre veli veya vasinin rızası ile birlikte çocuğunda rızası mutlaka alınmalıdır Anahtar Kelimeler: Çocuk, Rıza, Sağlık, Tıbbi Müdahale, Tıp ABSTRACT Every adult has a childhood period. After childhood, the individual takes a step towards adulthood. In the eyes of society, children are defenseless individuals and cannot defend their own rights on their own. In addition to nutrition, safety and education needs for children, the right to health is among the basic rights to life. Health-related problems significantly affect children's daily and future lives. For this reason, countries prioritize their activities in the field of health, parents fulfill their responsibilities for the health of children, and apply to health institutions when necessary. Medical interventions to be applied to children must be carried out as a result of legal permissions. Although these permissions are called consent, they must be given in writing by the child and their parents. Although the process should develop in this direction in the legal sense, it is also important to determine how the process is in the society in an actual sense. In our study, it is aimed to determine how consent progresses in legal regulations and doctrine regarding medical interventions to be carried out for children, and to examine how it progresses in cases whose legal processes have been completed and decided before the judiciary. As a result of our study, it was concluded that obtaining consent for medical interventions to be applied to children should include all the details about the medical intervention, consent forms without medical intervention details (informed consent) pose a legal problem, consent forms to be taken are kept by health institutions rather than physicians and determined that it should be preserved. In the absence of patient consent for medical interventions within the scope of criminal law, medical procedures should not be performed and patient consent should be required for medical interventions. This situation is clearly stated in the Penal Code of Turkey and the Turkish Republic of Northern Cyprus. It is stated that medical applications to be carried out without consent are punishable by imprisonment of up to 1 (one) year, criminal liability is not required for medical applications to be carried out without consent, sufficient information about the results and nature of medical interventions should be made in written form, and the medical intervention should be carried out in a health institution by a specialist physician. In addition, it has been seen in the Supreme Court decisions that the consent for the medical intervention applied to the child should be given in full and in detail. According to the results of our study, the subject of consent to medical intervention in children is a subject that needs further research, and it is thought that more legal regulations will emerge in this context. Leaving the right of disposal for the consent of the child to the medical intervention completely to the legal representative, although he has the power of appeal, means that the right of the person to determine his own future is ignored. v Children who have the capacity to form their own opinions should have the right to express their opinions freely on matters that concern them. Each concrete case should be evaluated on its own. In simple medical interventions to be applied by the physician, the sole consent of the minor with the power of discrimination should be considered sufficient. According to the severity of the medical intervention, the consent of the child must be obtained together with the consent of the parent or guardian. Keywords: Child, Consent, Health, Medical Intervention, Medicine