ÖZEL GEREKSİNİMİ OLAN BİREYLERİN AİLELERİNİN YAŞAM KALİTESİ, YAŞAM DOYUMU VE UMUTSUZLUK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ /
YAĞMUR KURTOĞLU ; TEZ DANIŞMANI PROF. DR. HASAN AVCIOĞLU
- 92 sheets : tables ; 30 cm +1 CD ROM
Thesis - Cyprus International University. Institute of Education and Research Mentally Disabled Education
Araştırmada, Otizm Spektrum Bozukluğu, Zihinsel Yetersizliği ve Down Sendromu olan çocuğa sahip ailelerin yaşam kalitesi, yaşam doyumu ve umutsuzluk seviyelerini belirlemek amaçlanmıştır. Elde edilecek bulgular, ailelere ihtiyaç duydukları desteği sağlamada önemli bir hizmet sunacaktır. İhtiyaçları doğrultusunda destek alma durumu ailelerin çocuklarıyla daha olumlu etkileşime girmelerine ve eğitimlerine katkı sağlamalarına yol açacaktır. Bu durum, ailelerin hem kendi hem de çocuklarının geleceklerine dönük olarak daha sağlıklı planlamalar yapmalarını sağlayacaktır. Araştırmada, nicel araştırma modellerinden betimsel ve ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu; Türkiye’de yer alan özel gereksinimi olan çocuklara sahip gönüllü ebeveynler oluşturmaktadır. Araştırma, 146’sı anne ve 72’si babadan oluşan toplam 218 özel gereksinimi olan çocuklara sahip ebeveynin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında Yaşam Doyum, Beck Umutsuzluk, Yaşam Kalitesi Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Veri toplama araçları Google Formlar aracılığı ile internet ortamında katılımcılara sunulmuştur. Katılımcıların Beach Center Aile Yaşam Kalitesi Ölçeği (BCAYKÖ), Yaşam Doyumu Ölçeği (YDÖ) ve Beck Umutsuzluk Ölçeği (BUÖ) puanlarının normal dağılıma uyumu Kolmogorov Smirnov testi ve çarpıklık/basıklık katsayıları ile analiz edilip, normal dağılım gösterdiği saptanmıştır. Bu çerçevede çalışmada parametrik testlerden olan T testi ve ANOVA uygulanmış, host-hoc testler ise Tukey testi yapılmıştır. Beach Center Aile Yaşam Kalitesi Ölçeği (BCAYKÖ), Yaşam Doyumu Ölçeği (YDÖ) ve Beck Umutsuzluk Ölçeği (BUÖ) arasındaki korelasyonlar için Pearson testi ve yordayıcılık için çok değişkenli regresyon analizi yapılmıştır. Araştırmadaki bulgular doğrultusundan elde edilen sonuçlara göre, ebeveynlerin yaşam kalitesi ölçeği kapsamından ve boyutlarından elde ettikleri puanlar yükseldikçe yaşam doyumu ölçeği puanları da yükselmektedir. Yaşam kalitesi ölçeği kapsamından ve boyutlarından elde ettikleri puanlar arttıkça, umutsuzluk ölçeğinden aldıkları puanlar azalmaktadır. Ebeveynlerin umutsuzluk ölçeği puanlarının yaşam doyumu ölçeği puanlarını istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ve negatif yönde yordamakta olduğu tespit edilmiştir.