KKTC Ortaöğretim okullarında akran zorbalığının bazı değişikenler açısından incelenmesi
İpek Ruso; Danışman: Müge Beidoğlu
- Lefkoşa Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi 2014
- VII, 93 s. tablo 30.5 cm CD
CD var
BÖLÜM 1 1 GİRİŞ 1 ARAŞTIRMANIN AMACI 4 ARAŞTIRMANIN PROBLEMI 4 Alt Problemer 4 ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ 5 ARAŞTIRMANIN SAYILTILARI 6 ARAŞTIRMANIN SINIRLILIKLARI 6 BÖLÜM 2 8 AKRAN ZORBALIĞI ILE ILGİLİ KURAMSAL ÇERÇEVE 8 KAVRAM OLARAK ZORBALIK VE AKRAN ZORBALIĞI 8 AKRAN ZORBALIĞININ TÜRLERİ 11 AKRAN ZORBALIĞININ NEDENLERİ 13 Bireysel Nedenler 13 Aileden Kaynaklanan Nedenler 14 Çerreden/Kaynaklanan/Nedenler 14 ZORBALIK STATÜLERİ VE ÖZELLİKLER 16 Zorba Öğrecilerin Özellikleri 16 Kurban Öğrencilerin Özellikleri 17 Zorba/Kurban Öğrencilerin Özellikleri 18 İzleyici Olan Ögrencilerin Özellikleri 19 AKRAN ZORBALIĞININ ÖĞRENCİLERİN DEMOGRAKİK ÖZGELLİKLER İLE İLİŞKİŞİ 19 Akran Zorbalığı -Cinsiyet İlişkisi 19 Akran Zorbalığı -Sınıf Düzeyi İlişkisi 20 Akran Zorbalığı -Okul Türü İlişkişi 21 Akran Zorbalığı -Öğrencilerin Uyruklarıyla İlişkisi 21 AKRAN ZORBALIĞIYLA İLGİLİ MÜDAHALE PROGRAMLARI ÖNERİLER 22 AKRAN ZORBALIĞIYLA İLİĞİLİ ARAŞTIRMALAR 22 YURT DIŞINDA YAPILAN ARAŞTIRMALAR 24 TÜRKİYE VE KKTC'DE YAPILAN ARAŞTIRMALAR 25 BÖLÜM 3 28 YÖNTEM 28 ARAŞTIRMANIN MODELİ 28 ARAŞTIRMANIN MODELİ 28 ARAŞTIRMANIN EVREN VE ÖRNEKLEMİ 28 VERİ TOPLAMA ARAÇLARI 31 Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği-Ergen Formu 31 Kişisel Bilgi Formu 33 VERİLERİN TOPLANMASI 33 VERİLERİN ANALİZİ 33 BÖLÜM 4 34 BULGULAR 34 BÖLÜM 5 65 TARTIŞMA VE YORUM 65 BÖLÜM 5 65 TARTIŞMA VE YORUM 65 BOLUM 6 75 SONUÇ VE ÖNERİLER 75 SONUÇ 75 ÖNERİLER 77 UYGULMAYA YÖNELİK ÖNERİLER 77 GELECEKTEKİ ARAŞTIRMALARA YÖNELİK ÖNERİLER 78 KAYNAKLAR 79 ÖZGEÇMİŞ 91 EKLER 92
'Özet Araştırmanın genel amacı; KKTC\'deki ortaöğretim okullarında okuyan öğrencilerin zorba ve kurban olma düzeylerini bazı değişkenler (cinsiyet, sınıf düzeyi, uyruk, okul düzeyi, okul türü, kent ve kırsal bölge okulları) açısından incelemektir. Betimsel tarama modeli ile yapılanan çalışmanın araştırma grubunu, KKTC\'nin dört ilçesine bağlı Genel Ortaöğretim (6, 7, 8, 9, 10, 11, 12. sınıflar) ve Mesleki Teknik Ortaöğretim Dairesine (9, 10, 11, 12. sınıflar) bağlı okullarda öğrenim gören 650 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada öğrencilerin zorbalık yapma ve kurban olma düzeylerini belirlemek için Ayas ve Pişkin (2007) tarafından geliştirilen \"Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği Ergen Formu\" ve araştırmacı tarafından hazırlanan \"Kişisel Bilgi Formu\" kullanılmıştır. Araştırmada veriler, t-Testi, ANOVA, Kruskal Wallis, Mann Whitney U ve MANOVA testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Tüm analizlerde SPSS 13 paket programı kullanılmıştır. Bu araştırmadan elde edilen bulgulara göre; erkek öğrenciler kız öğrencilere göre daha fazla zorbalığa uğramakta ve zorbalık yapmaktadır. Ortaokul düzeyinde 6 sınıflar 8. sınıflara göre daha fazla zorbalığa uğrarken; lise düzeyinde ise 11. sınıf öğrencileri 9. sınıfa göre daha fazla zorbalık yapmaktadır. Öğrencilerin uyrukları açısından, TC uyruklu öğrenciler, KKTC uyruklu öğrencilere göre daha fazla zorbalığa uğramaktadır. Ortaokul öğrencileri lise öğrencilerinden daha fazla zorbalığa uğrarken; zorbalık yapma açısından anlamlı bir fark bulunmamıştır. Okul türleri arasında yapılan karşılaştırmada, Fen lisesi ve Meslek lisesi öğrencileri Anadolu lisesi öğrencilerine göre daha fazla zorbalığa uğramaktadırlar. Okulların kent ve kırsal bölgede bulunma durumuna göre öğrencilerin zorbalığa uğrama ve zorbalık yapma durumlarında herhangi bir fark bulunmamıştır. Uğranan ve Yapılan Zorbalık türleri açısından farklılık bulgulanan değişkenler aşağıdaki gibidir: Erkek öğrenciler, fiziksel, sözel ve cinsel zorbalık alt boyutlarında kızlara göre daha fazla zorbalığa uğrarken; yine erkek öğrenciler tüm alt boyutlarda (fiziksel, sözel, dışlama söylenti çıkarma ve yayma, eşyalarına zarar verme ve cinsel zorbalık) kızlara göre daha fazla zorbalık yapmaktadırlar. Ortaokul sınıflarında zorbalığa uğrama boyutunda ölçeğin fiziksel, sözel, söylenti çıkarma ve yayma, eşyalarına zarar verme alt boyutlarında 6. sınıflar 8. sınıflara göre daha yüksek düzeyde zorbalığa uğramaktadırlar. Lise sınıflarında ise zorbalık yapma açısından fiziksel ve sözel alt boyutlarında 11. sınıflar 9. sınıflara göre daha fazla zorbalık yapmaktadırlar. TC uyruklu öğrenciler fiziksel, sözel, söylenti çıkarma ve yayma zorbalık türünde KKTC uyruklulara göre daha fazla zorbalığa uğramakta ve dışlanma zorbalık türünde daha fazla zorbalık yapmaktadırlar. Ortaokul öğrencileri lise öğrencilerine göre eşyalarına zarar verme alt boyutu dışında daha fazla zorbalığa uğramaktadırlar. Fen lisesi ve Meslek lisesi öğrencileri Anadolu lisesi öğrencilerine göre söylenti çıkarma ve yayma , eşyalarına zarar verme ile cinsel zorbalık alt boyutlarında daha fazla zorbalığa uğramaktadırlar. Bulgular literatür kısmında tartışılmıştır. Anahtar kelimeler: Ortaoğretimde Zorbalık, Zorba, Kurban, Akran Zorbalığı Abstract Students of the secondary school of the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC) have been exposed to bullying. The aim of this research is to examine levels of bullying that these students were exposed to considering different variables, such as gender, grade level, nationality, school level, school type, and urban and rural schools. The study was conducted using the descriptive model. Population of the research was the students of Grades 6, 7, 8, 9, 10, 11, and 12 of the public high schools of the General Secondary Education and of Grades 9, 10, 11, and 12 Vocational Technical schools of General Secondary Education. Six hundred and fifty students were selected as samples from these schools located at four districts in TRNC. In this research, in order to determine the level of bullying students were exposed to ''Determination of Peer Bullying Scale Adolescent Form'' developed by Ayas and Pişkin (2007) and also '' Personal Information Form'' developed by the researcher were used. The data in this research were analyzed using T-test, ANOVA, Kruskal Wallis, Whitney U and MANOVA of SPSS 13 program. According to the findings of this research; male students were exposed to bullying more than female students and also they tended to bully more. In secondary school, students of Grade 6 were exposed to bullying in higher levels compared to students of Grade 8 while students of Grade 11 were more likely to bully compared to students of Grade 9. In the terms of student's nationalities, students from Turkey were bullied more compared to High were TRNC citizens. While secondary school students were bullied more compared to students who were TRNC citizens. While secondary school students were bullied more compared to High School Students, no meaningful difference was detected at the levels of being bullied among these two groups. The comparison between school types showed that in contrast to Anatolian high school students, Science high school and Vocational high school students were exposed more to bullying. In terms of the school-urban or rural-no difference was detected at the levels of being a bully or being bullied for these students. Findings that were related to different variables for being bullied and being a bully were as follows: Considering physical, verbal and sexual subscales of bullying, it was found that male students in contrast to female students were bullied more; and contrary to female students, male students bullied other students in terms of all subscales of bullying such as physical, verbal, exclusion, rumoring, damaging their belongings and sexual harassment. In secondary school, students of Grade 6 were exposed to bullying in higher levels compared to students of Grade 8. In terms of being victim of bullying, physical bullying and damaging belongings made a meaningful difference was detected for different Grades of high school students. It was also found that students from Turkey were exposed to bullying more compared to students who were TRNC citizens in terms of making rumors and spreading, and excluding others. Regarding all subscales of bullying, it was found that secondary school students were bullied more compared to High school students. Contrary to Anatolian high schools, Science high school and Vocational high school students were found to be exposed more to rumor making and spreading, damaging belongings and sexual bullying. Findings were discussed in literature review. Key words: Bullying in secondary school, Bully, Victim, Peer to peer Bullying'
Kurban Victim Ortaöğretimde zorbalık Bullyingin secondary school