Ruznameci-Zade Şinasi Divan'ının tahlili Gülden Sarı, Danışman:Sabahattin Kü
Dil: Türkçe Yayın ayrıntıları:Lefkoşa Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi 2014Tanım: VI,315 s. 30 cmİçerik türü:- text
- unmediated
- volume
Materyal türü | Geçerli Kütüphane | Koleksiyon | Yer Numarası | Durum | Notlar | İade tarihi | Barkod | Materyal Ayırtmaları | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Thesis | CIU LIBRARY Tez Koleksiyonu | Tez Koleksiyonu | D 43 S27 2014 (Rafa gözat(Aşağıda açılır)) | Kullanılabilir | Turkish Language and Literature Department | T521 |
Curriculum vitae - özgeçmiş var
Kaynaklar var.(309-315s.)
Sonuç bölümü var
'ÖZ Rûz-nâmeci-zâde Şinâsî XVII. yüzyılda hikemî tarzı temsil eden, aynı zamanda şiir dilinde Hind üslûbu (Sebk-i Hindî) özellikleri gösteren Dîvân şairlerindendir. Rûz-âmeci-zâde Şinâsî Dîvân'nını bugün elimizde iki nüshası bulunmaktadır. Bu Dîvân'ın iki nüshasının tıpkıbasımı yapılmıştır. Birinci nüsha Süleyman Çaldak (Çaldak 2004) tarafından 2004 yılında yayınlanırken ikinci nüsha Şerife Akpınar (Cengiz) tarafından 2000 yılında yüksek lisans tezi olarak çalışılmıştır. (Akpınar 2000) Bu iki çalışma dışında, Dîvânla ilgili olarak Mahmut Esat Harmancı'nın "Bir Dîvân Şairi: Rûz-nâmeci-zâde Şinâsî" başlıklı ve Şerife Akpınar'ın "Ruznameci-zade Şinasi, Dîvânı ve Şairliği" başlıklı makaleleri bulunmaktadır. Bununla birlikte Rûz-nâmeci-zâde Şinâsî Dîvânı'nın tahlili henüz yapılmamıştır. XVII. yy'da Nâbî'yi okuyan, ondan etkilenen şair, devlet adamı Rûz-nâmeci-zâde Şinâsî'nin Dîvân'ını inceleyip tahlil etmenin, onun sanatının özelliklerini incelemenin ve Dîvân şiirine orijinal, yeni bir söyleyiş tarzı getirip getirmediğini tespit etmenin Klâsik Türk edebiyatı açısından yararlı olacağını düşündük. Bu doktora çalışmasının yukarıda belirtildiği gibi Dîvân'ın tıpkıbasımları yapılmasına rağmen, tahlili yapılmayan Rûz-nâmeci-zâde Şinâsî Dîvânı'nı tahlil ederek, edebiyat tarihi çalışmalarına katkı sağlayacağı düşüncesindeyiz. "Rûz-nâmeci-zâde Şinâsî Dîvânı'nın Tahlili" başlıklı bu doktora tez çalışması, Önsöz, Giriş ile Altı Bölüm ve Sonuçtan oluşmaktadır. Girişte Rûz-nâmeci-zâde Şinâsî'nin hayatı, şahsiyeti ve dönem içindeki yeri kısaca derlenmiştir. Çalışmanın ana kısmını teşkil eden I-VI'ncı bölümlerde Şinâsî Dîvânı'nda geçen çeşitli unsurlar tahlil edilmiş, bir sınıflandırma yapılmıştır. Bu sınıflandırma "Rûz-nâmeci-zâde Şinâsî'nin Dîvânı'nda; Din ve Tasavvuf, İnsan, Tabiat, Sosyal Yaşantı, Tarihi Şahsiyetler ve Özel İsimler, Ulus İmgeleri ve Coğrafi Unsurlar" başlıkları altında toplanmıştır. Bu işleniş yoğunluğunun ardından Rûz-nâmeci-zâde Şinâsî Dîvânı'ndan yapılan fişlemelere göre beyitler ana ve alt başlıklarda tahlil edilmiştir. Tahlillerde beyitlerden örnekler verilmiş, beyitte geçen tema ve edebi sanatlar üzerinde genel bir bilgi, değerlendirme yapıldıktan sonra beyitin açıklamasına ve Rûz-nâmeci-zâde Şinâsî'nin söyleyiş tarzında var ise farklılık ve yeniliklere, benzetmenin, imajın, sembolün değerlendirilmesine yer verilmiştir. Sonuç bölümünde ise Rûz-nâmeci-zâde Şinâsî'nin XVII. yüzyıl Dîvân edebiyatındaki yeri hakkında bir değerlendirme yapılmıştır. Hind üslûbunun takipçilerinden biri olan Şinâsî, Nâbî'yi örnek almasına rağmen işlediği konularla, motiflerle daha önce benzeri görülmeyen orjinal hayal, teşbih ve motiflere de başvurduğu tespit edilmiştir. Divan geleneğine bağlı kalan Şinâsî, kanaatimizce, mazmun ve benzetmeleriyle Divan şiirine yenilik getirmeye çalışan orijinal bir şairdir. Anahtar Kelimeler: Ruznameci-zâde Şinâsî, Dîvân, XVII. yüzyıl, Hind üslûbu (Sebk-i Hindî), hikemî ABSTRACT Rûz-nâmeci-zâde Şinâsî is one of the Divan poets in XVII century that represented hikemi genre as well as showing Sebk-i Hindi wording properties. Today, we have two versions of Rûz-nâmeci-zâde Şinâsî2s Divan available. Those two Divan versions have been facsimiled. The first copy was published in 2004 by Süleyman Çaldak (Çaldak 2004) while the second copy has been studied as masters' degree project by Şerife Akpınar (Cengiz) in 2000 (Akpınar 2000). Apart from those two studies, there are articles of Mahmut Esat Harmancı's "Bir Dîvân Şaırı: Rûz-nameci-zâde Şınâsi and Şerıfe Akpinar's "Rûz-nameci-zâde Şınâsi, Dîvân ve Şairliği" regarding to Divan. However Divan of Rûz-nameci-zâde Şınâsi has not been analyzed yet. We have thought that it would be original to analyze the Divan of Rûz-nameci-zâde Şınâsi who was a government official, a poet and was affected by Nâbi ın XVII century, to examine the characteristics of his art and to identify whether or not his work in literature has brought any kind of wording style into the Dıvan poetry. This PhD study is aiming to analyze the Divan of Ruz-nameci-zade Sınasi and to incorporate the end results into the Turkish literature history studies. This "Rûz-nameci-zâde Şınâsi Dîvân'nın Tahlili" named PhD thesis is consists of six chapters and conclusion, including foreword and introduction. The life, the character and the position, during the period, of Rûz-nameci-zâde Şınâsi has been briefly compiled here due to the thesis topic Divan of Ruz-nameci-zade Sınasi being analyzed in the introduction. In I-VI sections, which are the main parts of the study, various facts within the Dıvan of Şınasi's has been assayed and classification has been made. These classifications are under the heading of Rûz-nameci-zâde Şınâsi Dîvân'nın Dîvâni'nda; Din ve Tasavvuf, İnsan, Tabiat, Sosyal Yaşantı, Tarihi Şahsiyetler ve Özel İsimler, Ulus İmgeleri ve Coğrafi Unsurlar". After this intense processing, the couplets, which are kept record from Divan of Rûz-nameci-zâde Şınâsi, have been assayed under main and subheadings. During the assessment, example of couplets, general information on the subjectsof couplets, metaphors and evaluations, brief descriptions of couplets and identifications of any differences in the style of utterance, innovations, symbols and images of Ruz-nameci-zade Sınasi has been provided. In the conclusion, Assessment Rûz-nameci-zâde Şınâsi in XVII century's Dıvan literature has been made after providing a general evaluation. Even thought taking Nabi as an example to himself and being a follower of Hıkemi genre and Sebk-I Hindi wording style, ıt has been identified that he has consulted original visions, similes and motifs in his imaginary works, committed subjects and themes. Şınasi, whom abide by Divan tradition, is a unique poet attempted to bring innovation to Dıvan poetry. Key words: Rûz-nameci-zâde Şınâsi, Dîvân, XVII century, Hınd üslubı ( Sebk-I Hindi), hekemi '
1 GİRİS: RÛZ-NÂMCİ-ZÂDE ŞİNÂSİ HAYATI-ŞAHSİYETI VE DİVÂNI
2 HAYTI -ŞAHSİYETİ
8 RÜZ-NÂMECİ-ZÂDE ŞINÂSİ DİVÂNI
10 Atasözleri ve Deyimler
31 INSAN ANLAYIŞI VE EDEBİ KİŞİLİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM:
34 RÜZ-NÂMECİ-ZÂDE ŞİNÂSİ DİVÂNI'NDA DİN VE TASAVVUF
35 DİN
35 Allah
37 Melekler
39 Âyetler ve Hadisler
46 Peyğamberler
46 Kazâ ve Kader
47 Âhiret
48 Diger İtikadi Kavramlar
49 Din İle İlgili Kavramlar
50 İbâdet İle İlgili Kavramlar
53 TASAVVUF
54 Tasavvuf İle İlgili Kavramlar
54 Aklı
55 Arif
56 Ehl-i Tecri, Ehl-Dil
56 Sır, Esrâr
57 Fenâ
58 Mebde, Me'âd
58 Mutasavvıf
59 Tevekkül
59 Sabır
60 Sâlik
61 Tarik
61 Tevekkül
62 Zâhid, Rind
63 İKİNCİ BÖLÜM: İNSAN
64 İNSAN
65 GÜZELLİK
66 Güzellik İle İlgili Unsurlar
68 SEVGİLİ
70 Sevgili ile İlgili Benzetmeler
80 SEVGİLİDE GÜZELLİK UNSURLARI
80 Saç
81 Saç İle İlgili Benzetmeler
85 Kâkül
87 Alın (Cebin)
88 Kaş(Ebrü)
88 Kaş İle İlgili Benzetmeler
92 Göz
93 Göz İle İlgili Benzetmeler
98 Yanbakış (Gamze), Nigâh
100 Yanbakış İle İlgili Benzetmeler
103 Kirpik
104 Kirpik İle İlgili Benzetmeler
106 Yüz
107 Yüz İle İlgili Benzetmeler
110 Yanak ('arız, Ruhsâr)
111 Yanak İle İlgili Benzetmeler
113 Ben (Hâl)
114 Ben İle İlgili Benzetmeler
116 Ayvatüyleri(Hatt)
117 Ağız (Dehân)
119 Dudak (Leb)
119 Dudak İle İlgili Benzetmeler
122 Boy ( Kad, Kâmet)
124 Boy İle İlgili Benzetmeler
126 Diş
126 Göğüs (Sine)
127 Bel
127 Ten
128 Avuç (Keff),Parmak (Engüşt)
129 Ayak (Pây)
130 SEVGİLİ İLGİLİ DİĞER KA VRAM VE UNSURLAR
130 Büse
130 Söz
131 Reftâr
132 Mahalle (Küy)
133 Kapı (Bâb, Der, Südde)
133 Ayağı Toprağı
134 Gölge (Sâye)
135 Nâz,Hande, Cilve
136 Etek (Dâmen)
137 Koku('anber)
138 ÂŞIK
138 Âşık İle İlgili Benzetmeler
142 Gönül (Dil,Hâtır)
143 Gönül İle İlgili Benzetmeler
153 ÂŞIĞIN VÜCUT AKSAMLARI
153 Beden, Ten
155 Cân
155 Baş
156 Göz
157 Gözyaşı
161 Gözbebeği(Merdüm)
161 Kirpik
162 Alın
162 Burun (Meşâm)
163 Kulak (Güş)
164 Damak (Mezâk)
164 Sine
166 Ciğer
167 Boy (Kâmet)
167 Ayak
168 Dudak
169 MADDİ VE MANEVI HALLER
169 Garaz
169 Âh
171 Kavuşma (Vuslat, Visâl), Ayrılık(Hicrân)
171 Niyâz
172 Hasta
172 Sitem
173 Gam
174 Ümid
174 Zayıflama
175 Aşk
176 RAKİB
178 Rakib İle İlgili Benzetmeler
180 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM : TABİAT
181 KOZMİK ÂLEM
181 Felek,Gökyüzü, Dünya
183 Felek,Gökyüzü, Dünya İle İlgili Benzetmeler
185 Yıldızlar
186 Bazı Yıldızlar ve Yıldız Kümeleri
188 Burçlar
188 Gezegenler
196 ZAMAN VE ZAMANLA İLGİLİ KAVRAMLAR
196 Zaman
197 Aylar
198 Mevsimler
201 Gün ve Günle İlgili Kavramlar
206 DÖRT UNSUR (ANÂSIR - I ERBAA)
206 Su (Âb) ve İlgili Kavramlar
207 Toprak (Hâk) ve İlgili Kavramlar
208 Ateş ve İlgili Kavramlar
209 Hava ve İlgili Kavramlar
212 HAYVANLAR
212 Kuşlar
218 Dört Ayaklı Hayvanlar
221 Böcekler, Sürüngenler
223 BİTKİLER
223 Ağaçlar ve Ağaç Çeşitleri
225 Çiçekler ve Çiçek Çeşitleri
232 Diğer Bitkiler
233 BAĞ, CEMEN (ÇEMENZÂR)
234 Nahl
234 Gül Bahçesi (Gülşen,Gülzâr), Sünbül Bahçesi (Sünbülzâr), Lâle Bahçesi (Lâlezar)
237 Yaplar
237 Orman
238 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: SOSYAL YAŞANTI
239 TOPLUMSAL TABAKALAŞMA
240 RESMİ VE GAYRIRESMİ GÖREVLER VE MESLEKLER
243 DİĞER TİPLER
245 EĞLENCE HAYATI
247 YAPI İLE İLGİLİ KAVRAMLAR
251 YİYEÇEK VE İÇECEK İLE İLGİLİ KAVRAMLAR
253 DİĞER MADDELER
254 SÜS EŞYALARI
259 ĞÜZEL KOKULAR
260 ĞÜZEL SÜS UNSURLARI
264 GÜNLÜK HAYATTA KULLANILAN EŞYALAR
268 ÖLÇÜ ÂLETLERİ
269 GİYİM-KUŞAM
271 YAZI İLE İLGİLİ ARAÇ VE GEREÇLER
274 SİLÂHLAR VE İLGİLİ MALZEMELER
278 MÜZIK ÂLETLERİ
279 TAŞIMA ARAÇLARI
280 BEŞİNCİ BÖLÜM: TARİHİ ŞAHSİYETLER
281 TARİHİ ŞAHSİYETLER
281 Hükümdarlar
282 Diğer Devlet Erkânı
288 ÖZEL İSİMLER
290 HİKÂYE KAHRAMANLARI
292 EFSANEVÎKİ KİŞİLER
295 ALTINCI BÖLÜM: ULUSLAR VE COĞRAFÎ MEKANLAR
296 KAVİMLER
297 COĞRAFÎ MEKÂNLAR
299 ŞEHİRLER VE SEMTLER
301 NEHİR, DENİZ, DAĞ
303 SONUÇ
309 KAYNAKLAR
315 CURRICULUM VITAE - ÖZGEÇMİŞ