Kaynakça var.

' Araştırma, İstanbul'daki kamu hastanelerinde görevli servis sorumlu hemşirelerinin yönetim eğitimi gereksinimini belirleyerek, bir bir öğretim programı önerisi hazırlamak amacıyla tanımlayıcı ve yönetici hemşirelerin eğitim gerksinimini saptama ölçeğini geliştirmek amacıyla metodolojik olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini, İstanbul ilindeki genel tanı-tedavi ve bakım hizmeti sunulan kamu hastanelerinde (22 hastane) hizmet sunumu açısından özellikli olmayan ve yataklı tedavi ünetelerinde görev yapan tüm servis sorumlu hemşireleri (N=511) oluşturmaktadır. Veri toplama aracının geliştirilmesi amacıyla yapılan geçerlik ve güvenirlik çalışması için, İstanbul ile Anadolu bölümünde bulunan hastanelerde (10 hastane) görevli servis sorumlu hemşireleri araştirma kapsamına alınmıştır (N=151). Servis sorumlu hemşiresi eğitğm gereksinimlerini belirlemek için ise, İstanbul ile Avrupa bölümünde bulunan hastanelerde (12 hastane) görevli servis sorumlu hemşireleri araştırma kapsamına alınmıştır (N=360). Araştırmada, bireysel özelliklere ilişkin bilgi formu ve servis sorumlu hemşiresi yönetsel yeterlik değerlendirme ölçeği olmak üzere iki veri yoplama aracı kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından hazırlanan bilgi formu 11 sorudan oluşmaktadır. Servis sorumlu hemşiresi yeterlik değerlendirme ölçeği ise, 1-5 arasında puanlanan servis sorumlu hemşirelerinin yönetsel yeterliklerini belirlemeye yönelik 45 sorudan oluşan bir ölçektir. Yeterlik değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi sırasında öncelikle 166 ifadelik madde havuzu oluşturulmuş, kapsam geçerliği açısından, oluşturulan madde havuzu 18 uzmanın görüşüne sunulmuş, ifadelerin anlaşılırlığını değerlendirmek üzere 15 servis sorumlu hemşiresine pilot uyguluma yapılmıştır. Daha sonra, ölçeğin zamana göre değişmezliğini belirlemek için test-tekrar test analizleri, iç tutarlığını belirlemek için Cronbach alfa medde toplam puan analizleri yapılmış. Cronbach Alfa katsayısı 95 olarak bulunmuş; yapı geçerliğini değerlendirmek amacıyla ile faktör analizi yapılmış ve ölçek genel ünite yönetimi, personel yönetemi ve bakımın yönetimi olmak azere üç alt boyuta ayrılmıştır. Veriler, Şubat-Nısan 2004 tarihleri arasında, gerkli izinler alındıktan sonra araştırmacı tarafından toplanmıştır. Elde edilen veriler, bilgisayar ortamında sayı, yüzde, horlasyon analizi, faktör analizi, Cronbach Alfa katsayısı, bağımlı ve bağımsız gruplarda t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Tukey testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Servis sorumlu hemşirelerinin çoğunluğunun (%55.7) üniversite hastanesinde görevli, önlisans mezunu (%47.2), 6-10 yıl hemşirelik deneyimine (%34.4), 1-5 yıl yönetim deneyimine (%44.6) sahip oldukları; iş tanımları hakkında bilgi sahibi oldukları (%85.2), temel eğitimde aldıkları yönetim dersini yeterli bulmadıkları (%81.3), sürekli eğitim programlarını gerekli gördükleri (%93.8), bir yönetim eğitim programına katılmadıkları (%71.1), ancak katılmak istedikleri (%83.9) belirlenmiştir. Servis sorumlu hemşiresi yeterlik değerlendirme ölçeği puan ortalamasının X=3.78±.40 olduğu ve kendilerini kısmen yeterli değerlendirdikleri saptanmıştır. Servis sorumlu heşirelerinin ölçek alt boyutlarına göre yeterlik durumları incelendiğinde, genel ünite yönetimi alt boyutunda ünetinin genel temizlik ve düzeni ile ilgili değerlendirmeleri yapma ve ilaçları tıbbi malzemeleri günevli bir şekilde saklama yeterlik alanlarında; personel yönetimi alt boyutunda hemşirelerin çalışma çizelgelerini hazırlama alanında; bakımın yönetimi alt boyutunda ise acıl ve rutin tüm hasta bakım uygulamalarında koordinasyonu ağlayabilme alanında en fazla yeterli; çalışanları motive etme ve çalışanların gelecekteki görevlerini/kariyerlerini planlama alanlarında ise kendilerini en az yaterli buldukları belirlenmiştir. Servis sorumlu hemşirelerinin eğitim gereksinimlerini etkileyen faktörle ilişkin bulgular ancelendiğinde, hastane grupları, eğitim durumları, yönetim deneyimi, yönetim eğitimi alma ve iş tanımları hakkında bilgi sahibi olma durumları ile sahip oldukları yeterlikler arasında anlamlı farkların olduğu, mesteki deneyim arasında ise istatistiksel olarak fark olmadığı saptanmıştır. Sonuç olarak servis sorumlu hemşirelerinin en fazla çalışanlarını motive etme yeterlik alanında kendilerini yetersiz buldukları, yeterlik düzeylerinin kişisel durum değişkenlerine göre farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Abstract The research was carried out descriptively with the aim of developing a training program by defining managerial educational requirement of nurses employed in the state and university hospital Istanbul and methodological to build a scale to find out manager nurses educational requirements. The scope of the research covered all service head nurses (N= 511) in bedded non-specialty treatment units of state and university hospitals (22 hospitals) providing general diagnostic, treatment and care services in Istanbul. For validity and reliability analyses of the data gathering tools, 151service head nurses working in hospitals in the Anatolian side of Istanbul (10 hospitals), and for the purposes of identifying educational requirements of service head nurses, 360 service head nurses employed in hospitals in the European side of Istanbul (12 hospitals) were included in the study scope. Two data gathering tools were used in the research: an information form about personal characteristics, and service head nurse performance rating scale, exploring managerial sufficiency. Developed by the researcher, the information form is consisted of 11 questions. Service head nurse performance rating scale comprises 45 questions, rated with scores 1-5, that aim to define service head nurse' managerial sufficiency. An item pool of 166 statements was first formed, presented to 18 experts for their views as for content validity, and was piloted with 15 service head nurses to evaluate comprehensibility. Test-retest analyses for time stability, and Cronbach Alpha and item total score analyses for inner coherence were then performed, and resulted in a Cronbach Alpha coefficient of 95. Factor analysis was done to evaluate structural validity, and the scale was divided into three subscales: general unit management, personnel management, and care management. Data were collected by the researchers, after receiving necessary consents and authorization, between February and April 2004. Collected data were evaluated on computers using numbers, percentage, correlation analysis, factor analysis, Cronbach Alpha coefficient, t-test in dependent and independent groups, one-way variance analysis(ANOVA) and Tukey test. Most service head nurses were employed in university hospitals (55.7%), were pre-license (two-year degree) graduates (47.2%), had 6-10 years of nursing experience (34.4%) and 1-5 years of managerial experience (44.6%); had job description knowledge (85.2%), did not consider managerial classes they had taken during the basic training were sufficient (81.3%), believed that continuous training programs were needed (93.8%), had not participated a managerial training program (71.1%), but wished to participate (83.9%). Mean score of the service head nurse performance rating scale was x=3.78±.40, and the nurses considered themselves as moderately sufficient. When service head nurse' subscale sufficiency scores are studied, service head nurses were seen to feel more sufficient in assessing units' hygiene and order status, and insuring safe storage of medicines and medical equipment in general unit management subscale; in scheduling nurses' working list in personnel management subscale; and in coordinating sufficiently all healthcare activities-emergent or routine-in management of care subscale. The items they considered themselves less sufficient, on the other hand, were motivating the personnel and planning employees' future tasks and careers.

Findings on the factors that affect service head nurses' training requirements demonstrate statistically significant differences among hospital groups, educational statuses, managerial experience, having received managerial training and being knowledgeable about job descriptions, while the difference concerning professional experience was not statistically significant. As a result, service head nurses were noted to believe that they were least sufficient in motivating the personnel, and sufficiency levels were seen to differ according to personal variables. Key Words: Nursing Management, Service Head Nurse Performance Rating Scale, Service Head Nurse, Sufficiency Level, Motivation. '

1 GİRİŞ VE AMAÇ

5 GENEL BİLGİLER

5 YÖNETİM VE YÖNETİCİ EĞİTİMİ

7 Yöneticinin Rolleri

8 Yönetsel Beceriler

10 Yönetici Eğitimi

12 Yetişkin Eğitimi

15 EĞİTİM PROGRAMININ GELİŞTİRİMESİ

20 PROGRAM GELİŞTİRME SÜRECİ

20 Eğitim İhtiyacı (Gereksinimi) Analizi

21 Gereksinim Analizi Türleri

21 Organizasyon Analizi

22 İş Analizi

22 Kisi / Performans Analizi

23 Gereksinim Analizi Süreci

24 Planlama

24 Bilgi Toplama

24 Bilgilerin Analizi

24 Rapor Hazırlama

25 Eğitim Programın Amaçları

25 Programın Amaçları

26 Amaçların Sınıflandırılması

27 Bilşsel Alan

29 Duyuşsal Alan

30 Devinsel Alan

31 İçeriğin Belirlenmesi

33 Eğitim Durumları

35 Eğitim Programının Uygulanması

36 Eğitim Programının Değerlendırılmesi

HEMŞİRELİK HİZMETLERİ YÖNETİCİ VE YÖNETİCİ HEMŞİRE EĞİTİMİ

39 Dünyada ve Ülkemizde Hemşirelik Hizmetleri Yönetiminin Tarihsel Gelişimi

41 Hemşirelik Hizmetleri Yönetiminde Yönetim Kademeleri

43 Hemşire Yöneticilerin Rol ve İşlevleri

45 Yönetici Hemşirelerin Eğitimi

46 Alt Kademe Yönetici Hemşire (Servis Sorumlu Hemşiresi)

52 GEREÇ - YÖNTEM

52 Araştırmanın Amacı

52 Araştırmanın Yapıldığı Yer ve Özerllikleri

53 Araştırmanın Evren ve Örneklemi

54 Veri Toplama Aracı

54 Ölçek Geliştirme Çalışması

58 Verilerin Toplanması

58 Verilerin Değerlendirilmesi

60 Araştırmanın Sınırlılıkları

61 BULGULAR

61 Servis Sorumlu Hemşireler Kişisel Durum Değişkenlerine İlişkin Bulgular

63 Servis Sorumlu Hemşirelerinin Eğitim Gereksinimleri İle İlgili Bulgular

68 Servis Sorumlu Hemşirelerinin Gereksinimlerini Etkileyen Fakörlere İlişkin Bulgular

76 TARTIŞMA

89 SONUÇ VE ÖNERİLER

93 YÖNETİCİ HEMŞİRE EĞİTİM PROGRAM ÖNERİSİ

104 ÖZET

106 SUMMARY

108 KAYNAKLAR

119 EKLER

116 Tez Çalışmasının Yürütüldüğü Kurumlar ve Servis Sorumlu Hemşiresi Sayıları

117 Bireysel Özelliklere İlişkin Soru Formu

118 Sevis Sorumlu Hemşiremi Yeterlik Değerlendirme Ölçeği

121 Kapsam Geçerligi İçin Görüşlerı Alınan Uzmanlar

122 Taslak Ölçeğin Maddde Toplam Puan Korelasyonları

124 Faktör Analizi Sonuçları

127 Uydun Olmayan Faktör grbunda yer Alan Maddelerle İlgili Görüşlerın Dağılımı

130 Uzman Ğörüşleri İle Bir Araya Getirilen Alt Boyut Madderlerinin Maddde- Toplam Puan Korelasyonları

133 Etik Kurul Onayı ve İzin Yazıları

140 ÖZGEÇMİS