Thesis (MSc) - Cyprus International University. Institute of Graduate Studies and Research Nutrition and Dietetics Department

Includes bibliography (sheets 95-107)

ÖZET
Bu çalışma; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Lefkoşa bölgesinde restoranlara gelen
yetişkin bireylerde menü etiketleri ile ilgili algıların besin tercihlerine ve vücut
ağırlığına etkilerinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışma kapsamına
Lefkoşa’da ikamet etmekte olan yetişkin bireyler alınmıştır. Çalışmaya 173 kadın,
162 erkek birey olmak üzere toplam 335 yetişkin birey katılmıştır. Bireylerin sosyodemografik özellikleri, hekim tarafından tanısı konulmuş bir hastalığı olup olmadığı,
diyet yapma durumları, fiziksel aktivite düzeyleri, antropometrik ölçümleri, ev
dışında yemek yeme alışkanlıkları, menü etiketi algıları ve besin tercihleri sorgulanıp
yüz yüze görüşme tekniği ile anket uygulanmıştır. Bireylerin ev dışında yemek yeme
sıklıkları incelendiğinde kadın bireylerin haftada bir kere (%34.1), erkek bireylerde
en azından günde bir kere (%39.5) restoranlarda yemek yedikleri belirlenmiştir. Ev
dışında yemek yeme sıklığı yönünden cinsiyetler karşılaştırıldığında farklılık önemli
bulunmuştur (p<0.05). Ev dışında tüketilmesi tercih edilen öğünler kadınlar için
akşam (%41.0), erkekler için ise (%43.8) öğle öğünüdür. Ev dışında tüketilen öğün
yönünden cinsiyetler arası farklılık önemli bulunmuştur (p<0.05). Bireylerin ev
dışında yemek tüketme nedenlerine bakıldığında %51.3’ü zorunluluk (okul, iş, vb.),
%41.8’i aile, arkadaş, sosyal çevrenin etkisinden dolayı ev dışında yemek
tükettiklerini belirtmişlerdir. Ayrıca bireyler ev dışında en çok %43.6 oranı ile
ızgara, kebap, döner, pide gibi yemek servisi sunan restoranları tercih etmektedir.
Çalışmaya katılan bireylerin %73.7’si ev dışında menü etiketi ile karşılaşmadıklarını
belirtmişlerdir. Bireylerin %29.9’unun bazı besin öğesine ilişkin bilgilerin
renklendirilerek verildiği etiketleri, %24.5’inin besinin enerji değerine karşılık gelen
fiziksel aktivite ile ifade edilen etiketleri anlaşılır bulduğu görülmüştür. Kadın
bireyler ev dışında yedikleri yemeklerin enerji (%46.2), yağ (%41.0), doymuş yağ
(%37.6), trans yağ (%40.5), kolesterol (%38.7), karbonhidrat (%34.7), şeker
(%42.2), posa (%26.0), protein (%36.4), tuz (%45.1); erkek bireylerin enerji
(%34.6), yağ (%33.3), doymuş yağ (%34.0), trans yağ (%30.2), kolesterol (%29.6),
karbonhidrat (%29.6), şeker (%30.9), posa (%21.6), protein (%32.7), tuz (%37.0)
içeriğini önemli bulmuşlardır. Bireylerin ev dışında tercih ettikleri restoranlardaki
menü içeriklerinde genellikle kadınların %73.4’ü ve erkeklerin %72.8’i en çok
görülen menü çeşidinin “Menü 2” olduğunu belirtmişlerdir. Yemek seçimine en
uygun olan menü çeşidi kadınların %55.5’i için “Menü 4”erkeklerin de %37.0’ı için
“Menü 2” olarak görülmüştür. Cinsiyetler arası yemek seçimine en uygun olan menü
çeşidi değerlendirildiğinde farklılık önemli bulunmuştur (p<0.05). Kadın
katılımcıların %72.8’i ve erkeklerin %58.6’sı sağlıklı ve dengeli beslenme için en
uygun olan menü çeşidi olarak “Menü 4’ü” belirtmiştir.
Anahtar Kelimeler: Besin Tercihi, Menü Etiketleri, Toplu Beslenme

ABSTRACT
This study was conducted to evaluate the effects of perceptions of menu labels on
food preferences and body weight in adults eat at restaurants in the Nicosia region of
the Turkish Republic of Northern Cyprus. Adult individuals residing in Nicosia were
included in the study. A total of 335 adults, 173 women and 162 men, participated in
the study. The socio-demographic characteristics of the individuals, whether they
have a disease diagnosed by a physician, their diet status, physical activity levels,
anthropometric measurements, eating habits outside the home, menu label
perceptions and food preferences were questioned and a questionnaire was applied
by face-to-face interview technique. When the frequency of eating out was
examined, it was determined that female individuals ate in restaurants once a week
(34.1%) and males at least once a day (39.5%). When the genders were compared in
terms of the frequency of eat out, the difference was found to be significant (p<0.05).
Meals preferred to be consumed outside are evening (41.0%) for women and lunch
(43.8%) for men. The difference between genders was found to be significant in
terms of meals consumed outside (p<0.05). Considering the reasons for individuals
to consume food outside the home, 51.3% stated that they consume food outside the
home due to necessity (school, work, etc.), 41.8% due to the influence of family,
friends and social environment. In addition, individuals prefer restaurants that offer
food service such as grill, kebab, doner kebab, pita with the highest rate of 43.6%.
73.7% of the individuals participating in the study stated that they did not encounter
a menu label outside. It was observed that 29.9% of the individuals found the labels
where information about some nutrient was given by coloring, and 24.5% found the
labels expressing the physical activity corresponding to the energy value of the food
understandable. Female individuals found the content of the meals they eat out to be
important as follow. What female individuals find important in the content of the
meals they eat out are as follows: energy (46.2%), fat (41.0%), saturated fat (37.6%),
trans fat (40.5%), cholesterol (38.7%), carbohydrates (34.7%), sugar (42.2%), fiber
(26.0%), protein (36.4%), salt (45.1%). Altough male individuals find energy
(34.6%), fat (33.3%), saturated fat (34.0%), trans fat (30.2%), cholesterol (29.6%),
carbohydrates (29.6%), sugar (30.9%), fiber (21.6%), protein (32.7%), salt (37.0%)
important in the content of the meals they eat out. Generally, 73.4% of women and
72.8% of men stated that "Menu 2" is the most common menu type in the menu
contents of the restaurants they prefer outside the home. The most suitable menu type
for food selection was seen as "Menu 4" for 55.5% of females and "Menu 2" for
37.0% of males. The difference was found to be significant (p<0.05) when the most
appropriate menu type was evaluated for the choice of food between the genders.
72.8% of the female participants and 58.6% of the men stated "Menu 4" as the most
suitable menu type for a healthy and balanced diet.
Key Words: Collective Nutrition, Food Preference, Menu Labels