Thesis (MA) - Cyprus International University. Institute of Graduate Studies and Research Education For Mental Disabilities Department

Includes bibliography (sheets 73-86)

ÖZET
Akran ilişkileri; bebeklik döneminde bebeklerin birbirlerinin farkına varması,
birbirlerinin ağlama seslerini duymaları ile yaşamlarının ilk dönemlerinden itibaren
görülmektedir. İlk yaşlarının sonuna doğru çocuklar akranları ile daha etkin iletişim
kurmakta, paylaşmaya, çatışmaya ve arkadaşlıklarına şekil vermeye başlamaktadır.
Akran ilişkilerine bakıldığında, olumsuz ilişkiler genellikle saldırganlık olarak
tanımlanır. Saldırganlığın zorbalık ve şiddet gibi birçok alt boyutu vardır. Zorbalık,
öğretmenler ve akranlar da dahil olmak üzere sosyo-ekolojik bir bağlamda zorba ve
mağdur arasındaki olumsuz bir etkileşimdir. Okullarda öğrenciler arasında sıklıkla
meydana gelen zorbalık, kaynaştırma öğrencilerinin olduğu sınıflarda daha sık
gözlemlenebilmektedir. Özel eğitim gerektiren öğrencilerin yaşadığı zorbalık
davranışının tüm yönlerini bilmek akran zorbalığını önlemeye yardımcı olabilir. Bu
bakış açısıyla bu araştırmanın amacı, özel eğitim gerektiren öğrencilerin yaşadıkları
akran zorbalığına ilişkin özel eğitim ve okul öncesi öğretmenlerinin görüşlerini
belirlemektir. Nitel araştırma yaklaşımlarından fenomenolojikdeseni kullanılan bu
araştırmaya özel eğitim öğretmenliği ve okul öncesi öğretmenliği yapmakta olan 63
öğretmen katılmıştır. Araştırmanın verileri görüşme formu ve anket aracılığıyla
toplanmıştır. Betimsel analiz yoluyla analiz edilen veriler tema ve alt temalar
oluşturularak sunulmuştur. Araştırma sonucunda özel eğitim gerektiren öğrencilerin
sıklıkla zorbalık davranışına maruz kaldıkları ve bu davranışta çoğunlukla mağdur
rolünde oldukları ortaya çıkmıştır. Özel eğitim ve okul öncesi öğretmenlerinin
verdikleri cevaplara göre özel eğitim gerektiren öğrencilerin yüksek oranda sözel
zorbalık kurbanı olduğunu düşündükleri görülmektedir. Özel eğitim gerektiren
çocukların uğradıkları akran zorbalıkları sınıf seviyesi yükseldikçe zorbalığında arttığı
sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin uğramış oldukları zorbalığın cinsiyetlerine göre
farklılık gösterdiğini ortaya koymaktadır. Zorba davranışlar ile mücadele konusunda
öğretmenler “Bilinçlendirme Çalışmalarını” nın önemini vurgulamıştır.
Anahtar Kelimeler: Akran Zorbalığı, Özel Eğitim Gerektiren Bireyler, Özel Eğitim,
Zorbalık

ABSTRACT
Peer relations; It is seen from the first period of their lives when babies become aware
of each other and hear each other's crying sounds during infancy. Towards the end of
their first years, children begin to communicate more effectively with their peers, to
share, to conflict and to shape their friendships. When looking at peer relationships,
negative relationships are usually defined as aggression. Aggression has several subdimensions such as bullying and violence. Bullying is a negative interaction between
a bully and a victim in a socio-ecological context, including teachers and peers.
Bullying, which often occurs between students in schools, can be observed more often
in classrooms with inclusive students. It is thought that knowing all aspects of bullying
behaviors experienced by students with special needs will contribute to the prevention
of peer bullying. From this point of view, the aim of this research is to examine the
opinions of special education teachers and preschool teachers about the peer bullying
experienced by students with disabilities. 63 teachers who are special education and
pre-school teachers participated in this research, which used case design, one of the
qualitative research approaches. The data of the research were collected through
interview form and questionnaire. The data analyzed through descriptive analysis were
presented by creating themes and sub-themes. As a result of the research, it has been
seen that students with special needs frequently encounter bullying behaviors and they
are generally in the role of victim in these behaviors. According to the answers given
by special education and preschool teachers, it is seen that students who require special
education think that they are victims of verbal bullying at a high rate. It has been
concluded that the peer bullying of children who need special education increases as
the grade level increases. The answers given by the special education and preschool
teachers reveal that the bullying of the students differs according to their gender.
Teachers emphasized the importance of "Awareness Raising Studies" in the fight
against bullying behavior.
Keywords: Bullying, Individuals with special needs, Peer bullying, Special education