Referans ekleyin (384-428 s.)

'Bursa ili törense gelenek ve görenekleri üzerine karşılaştırmalı bir araştırma Bursa, known with hot springs, mountain, lakes, sea, breathing different colors of green of nature and history of every corner, has been subjected of many native and non-native authors. Moreover, Bursa, that was the capital city of Ottoman State, is the center of culture, trade and tourism of local area. In the dissertation, the city of Bursa, covered to search on comparison of traditional customs and more has been taken part with customs and traditions in regard to transition from birth to death. The method of observation and interview have been applied in the dissertation "Children in our Culture" and "Death at the Anatolia Folks" by Sedat Veyis ÖRNEK "The Method Sahada Folklor Derleme" by Saim SAKAOĞLU, "The Methods of Sahada Folklor Derleme" by Fikret Türkmen and "A Guide For Field Workers in Folklore" by Kennet Golstain. Our study will be divided in to seven parts. Introduction which is evaluated with general meaning of study, consist of method of study, the structure of local ethnicity and investigation of Türkmen's culture. When traditions and customs of an area or a city are investigated (searched), one must take to look at the history of that area or that city, the structure of population, of geography and economy, the life of culture and the production of literature. All these subjects have been in the first part living. Part explains alive customs and traditions in regard to birth and child. This part has been searched in five subsections in relation with before birth, the event of birth, giving name and child: Proverbs, Phrases, the words of Love and Cares, curses, Puzzles and Lullabies. Part III investigates the traditions and customs of circumcision. Especially the history of circumcision and previous ceremonies of Bursa's circumcision has been taken in consideration. Living traditions and customs of military have been explained in the Part IV. The songs of soldier and songs of Turkish folk have been also examined here. Living customs and tradition of Marriage have been take place in the Part V. This part has three subsection: The Stages of practice of Marriage, Terminology of marriage and ceremony of Marriage, and the sections of Ceremony. Part VI has explained the alive customs and traditions of death. The proverbs, Phrases and curses on death have been investigated. Part VII, the customs and traditions of the city of Bursa and Turkish regions have been compared and showed in evaluated tableau in terms of similarities and differences of motifs. Footnotes and references of each part have been added at the end of dissertation in order to make easy to find sources to other studies. Moreover, general references of our whole study can be found. The questions of survey and photographs of customs have been presented in the supplementary of dissertation. Bursa ili törense gelenek ve görenekleri üzerine karşılaştırmalı bir araştırma Hemen hemen her köşesinde tarih ve tabiatın birlikte nefes aldığı yeşilin değişik tonlarının görüldüğü, dağı, gölü, denizi yan yana bulunan, kaplıcaları ile meşhur Bursa, bir çok yerli-yabancı yazarın eserine konu olmuştur. Ayrıca Osmanlı Devleti'ne uzun süren başkentlik yapan Bursa, yörenin turizm, ticaret ve kültür merkezidir. Bursa İli Törensel Gelenek ve Görenekleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma'yı kapsayan bu tezde ''beşikten-mezara'' geçiş dönemlerine ilişkin gelenek ve görenekler yer almaktadır. Tezde gözlem ve görüşme metodu uygulanmış, anketlerin hazırlanmasında Sedat Veyis Örnek'in '' Geleneksel Kültürümüzde Çocuk'', ''Anadolu Folklorunda Ölüm'', Saim Sakaoğlu'nun ''Sahada Folklor Derleme Metodları'', Fikret Türkmen'in ''Sahada Folklor Derleme Teknikleri'' ile Kenneth Goldstain'in ''Sahada Folklor Derleme Metodları''ndan yararlanılmıştır. Çalışmamız VII bölümden oluşturmaktadır. Çalışmanın genel anlamda değerlendirildiği ''Giriş'' kısmında çalışma yöntemi, bölgenin etnik yapısı ve Türkmen kültürünün incelenmesi hususları yer almaktadır. Bir bölgenin veya ilin gelenek ve göreneklerini incelerken o bölgenin veya ilin tarihi, nüfus yapısı, coğrafyası, ekonomik durumu, kültürel yaşamı ve edebiyat ürünleriyle birlikte toplu olarak ele alınması düşüncesiyle bu konulara I.Bölümde yer verilmiştir. II.Bölümde Doğum ve Çocukla İlgili Yaşayan Gelenek ve Göreneklere yer verilmiş, bu bölüm Doğum Öncesi, Doğum Olayı, Doğum Sonrası, Ad Verme, Çocukla İlgili Atasözleri, Deyimler, Sevgi ve Okşama Sözleri, Kargışlar, Bilmeceler, Ninniler olarak beş alt bölümde incelenmiştir. III.Bölüm'de Sünnet ile İlgili Yaşayan Gelenek ve Görenekler incelenmiş, Sünnetin Tarihçesi ve Eski Bursa Sünnet Düğünleri hakkında bilgi verilmiştir. IV.Bölüm'de, Evlenme ile İlgili Yaşayan Gelenek ve Görenekler yer anlatılmış ayrıca asker türküleri ve asker manilerine de yer verilmiştir. V.Bölüm'de Evlenme ile İlgili Yaşayan Gelenek ve Görenekler yer almaktadır. Bu bölüm, Evlenme Uygulamalarının Aşamaları Düğün ve Düğün İle İlgili Terimler, Düğünün Safhaları gibi üç alt bölümde incelenmiştir. VI.Bölüm'de Ölüm İle İlgili Yaşayan Gelenek ve Görenekler incelenmiş, ölümle ilgili Atasözleri, Deyim, Beddualara yer verilmiştir. VII.Bölüm'de Türkiye bölgeleri ile Bursa'nın Gelenek ve Göreneklerinin karşılaştırılması, benzer ve karşıt motiflerin değerlendirilmesi, çizelgeler halinde verilmiştir. Araştırmacılara kolaylık sağlaması amacıyla tezin sonuna her bölüm ile ilgili kaynakça eklenmiş, çalışmanın tümünü ilgilendiren genel kaynakça ve kaynak kişiler listesi de ayrıca tezin ilgili kısmına konulmuştur. Uygulanan anket soruları ve törenlerle ilgili fotoğraflar da tezin ekinde sunulmuştur.'

BÖLÜM I

BURSA'NIN TARIHI,KÜLTÜREL YAPISI ve YAŞAM BIÇİMİ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER

1 BURSA'NIN TARİHİ

7 BURSA'NIN COĞRAFİ YAPISI

BURSA'NIN NÜFÜS YAPISI

9 Nüfusun Sayısal Durumu

12 Nüfüsun Demografik Özellikleri

16 BURSA'NIN EKONOMİK DURUMU

20 KÜLTÜR TARİHİNDE BURSA'YA TOPLU BAKIŞ

KÜLTÜREL GELENEĞIN ÖĞELERİ

24 Yaşam Biçimi

26 Giyim-Kuşam ( Kadın-Erkek)

27 Kadın Giyimi

27 Şalvar-Paçadon-Krepdöşın

27 Mintan-Göynek

27 Üçetek

27 İçli Kapatma

28 Sıktırma

28 Sorka

28 Güdük

28 Önlük

28 Arkalık-Kuşak

28 Çorap - Ayakkabı

28 Baş Giyimi

29 Gıdıklık

29 Erkek Giyimi

30 Beslenme Biçimleri

30 Inançlar ve Töresel Yapı

GELENEKSEL ŞENLİKLER

33 Keles Yaylası Bayramları

34 Çıçek Bayramları

34 Hıdırellez Törenleri

35 SEYİRLİK OYUNLAR

38 GELENEKSEL OYUNLAR

39 Güvende

39 Sekme

40 Kılıç-Kalkan Oyunu

41 Uludağ Yöresi Türkmen Oyunları

42 Düz Oyun

42 Büyük Oyun

42 Cezayir

43 AĞIZ ve DEYİŞLER

47 GELENEKSEL EL SANATLARI

48 Ipekli Dokumacılığı

48 Beledi Dokumacılığı

49 Çinicilik ve Seramikçilik

50 Bıçakcılık

50 Diğer EI Sanatları

51 EDEBİYATIMIZDA BURSA

55 Eşrefoğlu Rumi

57 Emir Sultan

58 Abdurrahim Tirisi

59 Üftade

60 Bursa'lı Halil

62 Aşık Halil

63 Eserlerinde Burs'yı Işleyen Dığer Şair ve Yazarlar

BÖLÜM İİ

DOĞUM VE ÇOCUKLA İLGİLİ GELENEK VE GÖRENEKLER

DOĞUM ÖNCESİ

72 Gebe kalmak Içın Baş vurulan Çareler

74 Çocuğu Olmayan Kadınların Gebe Kalmak İcin Başvurdukları Çareler ve Tedavi Şekilleri

74 Dini ve Büyüsel Nıtelikli Uygulamalar

75 Halk Tababeti ile lıgili Uygulamalar

77 Erkeğan Kısırlığının Giderilmesi ile Iıgili Uygulamalar

77 Gebelikten Korunmak Için Alınan Önlemler

79 Gebeliğin Anlaşılması

80 Aşerme

80 Aşerme ile Iıgili ve Uygulamalar

81 Aşermenin Önlenmesi ile Iıgili Uygulamalar

82 Düşük Yapmamak İçin Alınan Önlemler

82 Düşük Yapmak İçin Baş vurulan Uygulamalar

83 Doğacak Çocuğun Fiziki Yapısını ve Karakterini Etkileyen Inançlar

84 Cinsiyet Tayini

85 Doğacak Çocuğun Erkek Olacağını Gösteren Belirtiler

86 Doğacak Çocuğun Kız Olacağını Gösteren Berlirtiler

87 Doğacak Çocuğun İKız Olacağını Gösteren Berlirtiler

87 Doğuma Hazırlık

88 Çocuk İçın Yapılan Hazırlıklar

89 Anne İçin Yapılan Hazırlıklar

89 DOĞUM OLAYI

91 Doğumun Geç ve Güç Olması Halinde Yapılan Uygulamalar

91 Çocuğun Ters Gelmesi Halinde Yapılan Uygulamalar

91 Zar İçinde Doğan Çocuk İçin Yapılan Uygulamalar

DOĞUM SONRASI

92 Eşın Düşürülmesi İçin Yapılan Uygulamalar

92 Göbek Kesimi ve Göbek Baği ile İıgili İnançlar

93 Çocuğun Yıkanması ve Yatağa Alınması

94 İİk Anne Sütü

95 Müjde Götürme

96 Çocuğun Yaşaması İçin Alınan Önlemler

97 Lohusa ve Lohusalık Süresi

98 Lohusa ve Çocuk Görme

99 Lohusalık ile İIgili Gelenek ve İnançlar

100 Kırk ve Kırklama ile ligili Gelenek, Inanç ve Uygulamalar

102 Kırk Basması ve Kırk Karışması

103 Kırk Basmasından ve Kırk Karışmasından korunmak İçin Alınan Önlemler

106 Al Karısı ve Al Basması

109 Al Basmasından Korunmak İçın Alınan Önlemler

109 Al Basmasına Uğrayan Çocuk ve Lohsanın Kurtarılması İçın Başvurulan Halk Pratikleri

110 Nazar ve Nazardan Korunmak İcin Alınan Önlemler

113 Çocuk Hastalıkları ve Uygulanran Halık Pratikleri

113 Geç Yürüyen Çocuklar İçin Uygulanan Halk Pratikleri

115 Geç konuşan Çocuklar İçin Uygulanan Halık Pratikleri

115 Çok Ağlayan ve Uyumayan Çocuklar İcin Uygulanan Halk Pratikleri

115 Çocuğun Zihinsel ve Ruhsal Özellıkleri İie Mizacını Belirleyen Davranışlar

117 Dis çıkarma ve Diş Hedigi (Diş Buğdayı)

119 Saç ve Tırnak Kesme Töreni

120 AD VERME İLE İLGİLİ GELENK VE INANÇLAR

127 Çocuğa Verilecek Adın Seçimi

127 Doğumdan Önce Ad Seçimi

127 Doğum Esnasında Ad Seçimi

127 Doğumdan Sonra Ad Seçimi

128 Çocuğa Adının Konulması

129 Çocuğa Verilen Adların Gruplandırılması

129 Dini Kaynaklı Adlar

129 Çocuğun Doğduğu Zamana Göre Verilen Adlar

130 Tarihten Alınan Adlar

130 Türk Siyasilerinden Alınan Adlar

130 Edebıyat Dünyasından Alınan Adlar

130 Çevrede Bulunan Veli ve Ulu Kişiler ile lıgili Adlar

130 Tabıat ile lıgili Adlar

131 Coğrafya ile lıgili Adlar

131 Gökyüzü lıe lıgili Adlar

131 Aynı Kökten Gelen veya Benzer Hece ile Başlayan Adlar

131 Kafiyelı Adlar

131 Sevilen Kişilerle ligili Adlar

132 lıe Gelen Vali, Beledıye Başkanı, Kaymakam, Komutan veya Dığer Devlet Memurlarının Adlar

132 Halk Hikayelerinden, Halk Türküleri ve Esfsanelerinden Alınan Adlar

132 Güçlülük Ifadesi Bildiren Adlar

Yaşamayan Kardeşlerden Sonra Konulan Adlar

132 Son Çocuk Olması Istenildiğinde Konulan Adlar

132 Değişik Cinsiyette Çocuk Istemek Için Konulan Adlar

132 Manevı Kavramlaria İıgili Konulan Adlar

133 Konulan Adın Değiştirilmesi

ÇOCUKLA ILGİLİ ATASÖZLERI, DEYİMLER, SEVGİ VE OKŞAMA SÖZLERI, KARGIŞLAR, BİLMECELLER, NİNNİLER

133 Çocukla Iıgili Atasözleri ve Deyimler

135 Sevgi ve Okşama Sözleri

136 Kargışlar ( Beddua ve Lanetlemeter)

137 Bilmeceler

137 Ninniler

137 Kız Çocukları İçin Söylenen Ninniler

138 Erkek Çocuklar İçin Söylenen Ninniler

139 Çocuğu Uyutmak İçin Söylenen Ninniler

BÖLÜM III

SÜNNET İLE İLGİLİ GELENEK VE GÖRENEKLER

143 SÜNNETİN TARİHÇESİ

146 SÜNNET NEDİR ?

146 SÜNNETİN SAĞLIK ve TOPLUMSAL YÖNDEN ÖNEMİ

147 SUNNET YAŞI VE ZAMANI

149 SUNNET HAZIRLIKLARI

151 SÜNNET YATAĞININ HAZIRLANMASI

152 SÜNNET ÇOCUĞUNUN KIYAFETI

153 SÜNNET KINASI

154 SÜNNET GEZDIRMESİ

156 SÜÜNET IŞLEMI

159 SÜNNET YEMEĞI

160 SÜNNET IŞLEMINDEN SONRA YAPILAN TÖREN ve EĞLENCELER

162 SÜNNET ZIYARETLERI

162 SÜNNET HEDIYELERI

163 SÜNNET MEVLİDİ

BÖLÜM IV

ASKERLİK İLE İLGİLİ GELENEK VE GÖRENEKLER

164 ASKERLIK NEDIR ?

164 ASKERLİĞIN TARİHÇESI

167 ASKERLIK İLE İLGILI TERİMLER

167 Askerlik Çağı

167 Askerlik Etmek

167 Askerlik Etmek

167 Askerlik Hizmeti

168 Askerlik Yoklaması

168 Askerlik Tecili

168 Bakaya Kalmak

168 ASKERLİK ÇAĞINA GELEN GENÇLERIN ASKERLIK IÇIN YAPTIKLARI HAZIRLIKLAR

169 ASKERLİĞE ÇAĞRI

169 ASKERE UĞURLAMA

171 ASKERLIK TORBASI - ASKERLIK ÇANTASININ HAZIRLANMASI

171 KITAYA TESLİM

172 BÖLGEDE ASKERLİĞİNİ YAPMAYANLARIN TOPLUM İÇERİSİNDEKİ DURUMU

172 ASKER TÜRKÜLER VE MANİLERİ

172 Asker Türküleri

176 Askerlik ile İIgili Maniler

BÖLÜM V

EVLENME İLE İLGİLİ GELENEK VE GÖRENEKLER

EVLENME UYGULAMALARININ AŞAMALARI

190 Kız Beğenme (Görücü)

190 Kız İsteme (Dünürcülük)

192 Söz Kesimi

198 Nişan

206 Gelin Hamamı

209 Kına Gecesi

209 Kına Yakma

210 EI Kınası

211 Has Kına

224 Nikah

227 Dini Nıkah

230 Resmi Nikah

232 Çeyiz

233 Takılar

233 Evin Döşenmesi ve Eşlerın Kullanımına Yönelık Eşyalar

234 Sandık Eşyası ve Hediyelik Eşyalar

238 DÜĞÜN ve DÜĞUN ILE İLGİLİ TERİMLER

238 Gelın-Gelinlik

239 Duvak

241 Damatlık

245 Sağdiç

246 Yenge

247 Toprak Bastı -Yol Bastı

248 Saçı - Saçı Saçma

248 Damat Traşı

249 DÜĞÜN ve DÜĞUNÜN SAFHALARI

254 Düğün Yemeği

257 Zifaf Gecesi (Gerdek)

259 Paça Günü

266 Dünür Davetleri

266 DÜĞÜNDEN SONRA GELİN, KAYNANA ve KAYINPEDER İLIŞKİLERİ

271 DÜGÜNLE İLGİLİ BAŞLİCA DEYİM va ATASÖZLERİ

BÖLÜM VI

ÖLÜM İLE İLGİLİ GELENEK VE GÖRENEKLER

280 ÖLÜMÜ DÜŞÜNDÜREN ÖN BELİRTİLER

280 Hayvanlaria İIgili Olanlar

281 Ev, Ev Eşyası, Araç Gereç ve Yiyeceklerle İIgili Olanlar

282 Astronomik, Kozmik ve Metrolojik Olaylarla İIgili Olanlar

282 Düşle İIgili Olanlar

283 Hastadaki Psikolojik ve Fizyololjik Değişikliklerle

284 Tabut, Kazma, Kürek, Kazan ve Cesetle İIgili Olanlar

284 KAÇINMALAR

285 ÖLÜM OLAYININ DUYURULMASI

285 ÖLÜMDEN SONRA YAPILAN İŞLEMLER

286 ÖLÜNÜN GÖMÜLMEYE HAZIRLANMASI

287 Ölünün Yıkanması

288 Ölünün Kefenlenmesı

288 Cenaze Namazı

290 DEVİR ve İSKAT

291 CENAZENIN MEZARA KONULMASI ve TELKIN

295 ÖLÜ TOPRAĞA VERİLDİKTEN SONRA YAPILAN İŞLEMLER

295 YAS

297 ÖLÜNÜN BELİRİ GÜNLERİ

298 ÖLÜMLE İLGİLİ ATASÖZLERİ, DEYİMLER ve BEDDUALAR

298 Atasözleri

299 Deyimler

299 Beddualar

BÖLÜM VII

BURSA İLİ TÖRENSEL GELENEK VE GÖRENEKLERİNİN BÖLGELER İLE KARŞILAŞTIRILMASI

302 DOĞUM ve ÇOCUKLA İLGİLİ GELENEK ve GÖRENEKLER (Çizelge-1)

312 SÜNNET İLE İLGİLİ GELENEK ve GÖRENEKLER (Çizelge-2)

315 ASKERLIK İLE ILGİLİ GELENEK ve DOĞUM ve GÖRENEKLER (Çizelge-3)

317 EVELENME İLE İLGİLİ GELENEK ve GÖRENEKLER (Çizelge-4)

328 ÖLÜM İLE İLGİLİ GELENEK ve GÖRENEKLER (Çizelge-5)

332 VII BÖLÜM İLE İLGİLİ KAYNAKLAR

344 KAYNAK KİŞİLER

349 SONUÇ

EKLER

357 ANKET SORULARI

379 FOTOĞRAFLAR

384 KAYNAKÇA